De meest gegeven meisjesnaam in Nederland was tot een paar jaar geleden Maria. De naam raakt nu versneld in de vergetelheid.
Terwijl een naam als Elisabeth misschien wat minder vaak voorkwam, lijkt die naam op het eerste gezicht langer te overleven dan de naam der namen: Maria.
Het katholieke gebruik om ieder kind, jongen of meisje, Maria te noemen als eerste of als volgnaam is vanaf de jaren ’50 steeds verder in onbruik geraakt. Ook de afgeleide roepnamen doen merendeels ouderwets aan.
Een op de drie vrouwen heette Maria
Voor mij is Maria een heel bijzondere naam: mijn beide oma’s heten zo, net als mijn moeder. Mijn vader wilde me naar verluidt geen naam-met-Maria-erin wilde geven en daarom nam mijn moeder genoegen met de ‘ma’ in Emma 🙂
Mijn ouders waren in die periode (we spreken hier over de bruinoranje jaren zeventig) niet de enige die afscheid namen van tradities. Afgeleide namen als Marion en Marije werden in rap temp van roepnaam tot officiële paspoortnaam getransformeerd en een naam als Marit is tegenwoordig populairder dan Maria zelf.
In de grafiek hieronder zijn Maria en de belangrijkste ‘echte’ afleidingen bij elkaar geteld.
Nog maar een halve eeuw geleden werd maar liefst eenderde van de pasgeboren meisjes Maria genoemd: 10 procent als eerste naam, 25 procent als tweede naam. Die devotie was overigens van betrekkelijk recente datum, want rond 1900 heette ‘maar’ eenvijfde van de meisjes Maria.
Vandaag de dag krijgt nog maar 0,3 procent (circa 250 meisjes per jaar) van de baby’s de naam Maria. Best verrassend: nog altijd krijgt 5 procent van de meisjes (4.800 in 2010) Maria als tweede of derde naam!
Ook jongens krijgen trouwens nog steeds Maria mee als volgnaam. In 1954 (een door de paus ingesteld Mariajaar) gold dat voor maar liefst 17 procent van de mannen, maar zelfs de afgelopen jaren werd bijna 1 op de 100 jongens Maria genoemd.
Maria was ooit verboden
Maria blijft dus veruit de populairste meisjesnaam van Nederland, alleen merk je er in het dagelijks leven niet zoveel van. Een enkeling zal nog wel voluit Maria worden genoemd, maar de meeste Maria’s hebben van geboorte af aan een andere roepnaam.
De eerste bekende Maria – om maar even bij het begin te beginnen – was Mirjam, de zus van Mozes en Aäron is het Oude Testament. In de loop van de tijden verschoof de schrijfwijze van Mirjam (Hebreeuws) via Mariam (Grieks) naar Maria (Latijn).
Maria (‘bitterheid’) werd volgens het Meertens Instituut uiteindelijk pas ergens in de Middeleeuwen een gebruikelijke meisjesnaam in Nederland en Vlaanderen. Tot die tijd vonden mensen het niet gepast om de naam van de moeder van Christus als persoonsnaam te gebruiken. Frankrijk verbood het gebruik van Maria als doopnaam zelfs lange tijd.
Maar even over Jezus dan
Over die Maria-schroom zijn de meeste katholieke Nederlanders in de loop van de tijd meer dan heen gekomen; hetzelfde kan niet gezegd worden voor de naam van Jezus Christus. Verboden is de naam Jezus niet per sé, maar het feit dat nog geen handvol Nederlandse mannen Jezus of Christus heet, geeft wel aan dat de naam hier nooit gebruikelijk is geworden.
Er is wel een klein aantal mannen dat namen draagt als Jesus/Jesús (18 als eerste naam, 189 als tweede) of Christ (68 als eerste naam, 107 als tweede), maar van harte is dat nooit gegaan. Dat is in Spanje en andere landen met een grote Spaanstalige bevolking wel anders. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld staat Jesus al zeker een eeuw in de landelijke top 500, waarvan de laatste 25 jaar zelfs in de top 100.
Marchien, Marijke, Mascha
Terug naar Maria!
Tot de oorlog had iedere regio zijn eigen Maria-roepnamen: in Drente Marchien, in Friesland Marrit en Maayke, in Overijssel Meike, in Zeeuws-Vlaanderen Riete. Afkortingen als Rie en Marie waren algemener in gebruik.
Na die tijd veranderde er veel op namengebied in Nederland. Het halve land werd in 1947 geïnspireerd door de geboorte van het jongste prinsesje: Maria Christina, roepnaam Marijke. Onder invloed van het Engels kwam ook Mary op, naar keuze p[ zijn Nederlands uitgesproken als Merrie of Meerie.
In de decennia daarna volgt een eindeloze sloot op elkaar lijkende namen: Marianne, Marja, Mariëtte, Marion en Mariëlle. Wie heeft ze niet als zus of tante of buurvrouw?
Pas in de jaren zeventig komen er uit het oosten wat nieuwe varianten, zoals Mascha en Mariska. Een paar jaar later beleven we een enorme opleving van de degelijke hollandsche namen: Maaike, Maartje, Marije, Marjolein, Marleen, Marlies, Marloes, Mieke.
Daarna is het – op het onverwachte succes van het Franse Manon na – even stil op het Mariafront. Pas de afgelopen jaren zien we weer wat Maria-roepnamen opduiken. Mara, Marit en Meike voor de no nonsense ouders, Meryem voor Turks-Nederlandse meisjes en sinds een jaar of twee schiet short & sweet Mia omhoog.
In onderstaand overzicht zie je welke roepnamen in een bepaald decennium het populairst waren. Dat betekent niet dat ze nu niet meer voorkomen onder verse baby’s.
Maria-roepnamen
< 1900
- Marchien, Margje
- Maria
- Marretje, Martje
1900-1910
- Rie
1920-1930
- Marie
- Riek
1930-1940
- Riet, Rietje
1940-1950
- Marijke
- Mary
- Ria
1950-1960
- Marianne, Marjanne
- Marja
- Rita
1960-1970
- Annemarie, Anne-Marie
- Marian, Marjan
- Mariëtte
- Marion, Marjon
1970-1980
- Mariëlle
- Marije
- Mariska
- Mascha
- Miriam, Mirjam
1980-1990
- Maaike
- Marieke
- Marjolein, Marjolijn
- Marleen
- Marlies
- Marloes
- Mieke
1990-2000
- Manon
- Marissa
2000-2010
- Mara
- Marit
- Meike
- Meryem
2010-nu
- Mia
Inspiratie
We zitten nog net te dicht op de jaren zeventig/tachtig om weer verliefd te worden op stevige namen als Marjan, Marije, Mariska, Marjolein of Rianne. En traditionele namen als Marchien, Marretje, Margje en het wat ongelukkige Mie of Mietje klinken ons te ‘oud’ in de oren.
De toekomst zit dus bij die tussengeneratie: Miep, Mies, of Marie. Mara en Mare zijn een beetje over hun hoogtepunt heen, maar toch zeker nog acceptabel.
Maja/Maya en Mia zijn enorm aan het stijgen in populariteit en ik zie ook wel een bescheiden toekomst voor Mimi.
Uit het buitenland kunnen we Minnie, Moira, Maire, Mikke, Mitz, Mirja en Mizzi halen. En wie wist trouwens dat Merlijn een officiële afleiding van Maria is?
En wat is er mis met gewoon Maria? Je weet dan vrij zeker dat je dochter de enige met die naam is in haar klas- en klassieker zul je hem niet kunnen vinden!
I’ve just met a girl named Maria,
And suddenly that name
Will never be the same
To me.Westside Story © Leonard Bernstein/Stephen Sondheim
Van Maria tot Mia http://t.co/O6YsEJPHcO
Ik vind Maria echt een hele mooie, klassieke naam. Net als Elisabeth, trouwens.
Ik vind die 2 ook veel mooier klinken dan alle afkortingen ervan.
‘maria’ is in het Latijn trouwens het meervoud van ‘zee’, wat ik eigenlijk een veel mooiere betekenis zou vinden dan ‘bitterheid’ haha ;).
Ik vind Maria een prachtige naam, ik heb ‘m nog voorgesteld voor ons 9-maanden oude dochtertje, maar manlief vond ‘m “te Katholiek”, jammer.
Overigens, ik sta voor de klas en heb toch echt een 5-jarige Maria in mijn klas zitten….
Ik vind Maria ook geweldig. Onze dochter heeft als 2e naam Maria.Voor een 2e dochter was Maria of Marie zeker een optie geweest, maar er is geen meisje meer gekomen.
Mijn opa en oma waren hun tijd dus iets vooruit met de roepnaam van mijn moeder, die uiteindelijk door de nonnen op school alsnog Mieke gedoopt werd. Ook twee van de drie zussen van mijn vader hebben een Maria naam. IK zit me nu af te vragen hoe het met de jonge generatie zit (neefjes nichtjes etc.), daar zit in ieder geval geen afgeleide van Maria bij de eerste namen.
Van de roepnamen vind ik alleen Marie leuk, maar dat is dan ook meteen wel een serieuze kanshebber ooit.
Namen: Van Maria tot Mia: De meest gegeven meisjesnaam in Nederland was tot een paar jaar ge… http://t.co/4mzkXwPwL0 bij @voornamelijk
Leuk stukje,. Mijn tweede naam is Maria (kom uit de jaren ’80), en op mijn basisschool had haast elke meisje Maria tussen haar doopnamen staan. Was inderdaad wel een RK-basisschool. Vind het niet per se een mooie roepnaam, maar als doopnaam kan ik ‘m erg waarderen. Allicht dat ik een toekomstige dochter ook deze doopnaam geef (want ik, mijn moeder, mijn oma, etc)
Mijn derde én mijn vierde dochter hebben allebei Maria als laatste naam. Ze zijn vernoemd naar hun oudtantes die allebei non zijn in een klooster: zuster Anna Maria en zuster Paula Maria.
De dametjes heten respectievelijk Astrid Anna Maria en Juliëtte Janneke Paula Maria.
Moet ik nog zeggen dat de tantes vereerd waren?
Onze drie dochters hebben drie namen en de laatste is bij allen Maria. In de familie van mijn man is het traditie om alle meisjes Maria te noemen en alle jongens Marie. Zelf heet ik Mareijke en die e tussen de r en de ij is geen spelfout.
Nog even over Maria-Emma: dat is geïnspireerd door het verhaal van Marieken van Nimwegen. Toen Marieken met de duivel op stap ging, wilde hij natuurlijk niet dat ze een Maria-naam had. Ze fopte de duivel door de naam Emmeken aan te nemen (“emmetje” = kleine M). Há!
Overigens kende ik vroeger twee meisjes die – serieus – allebei Ma heetten, ook een afgeleide van Maria, wat ik ook toen al erg grappig, maar ook verwarrend vond. In diezelfde tijd was er een filmster, Mamie Vandoren, misschien ook een Maria-variant?
De 2-jarige dochter van een goede vriendin heeft Maria als derde naam. Dat is de enige in de vriendenkring.
Zelf heb ik Maria als 2e doopnaam maar is mijn roepnaam, Marja, daar wel op gebaseerd. Ben alleen niet uit de jaren 50-60 maar uit 1981.
In de familie moederskant hebben de vrouwen of Johanna in de naam of Maria. Mijn moeder heeft die traditie voortgezet. Eigenlijk is het om en om. Mijn moeder heet dus Johanna en mijn oma Maria. Een eventuele dochter bij mij zou in eerste instantie Johanna mee krijgen (of ik doorbreek de traditie van 6 generaties, dilemma 😉 )
Naast nog een Marja (uit 1948) komen bij ons als afgeleide van Maria voor: Mies, Miep, Rita en Riet
Ha! Zowel mijn vader als ik hebben Maria als derde naam en mijn zusje heet als één van de Maria-varianten uit de jaren tachtig. Door deze serie-in-spe (Elisabeth, Maria) blijkt mijn familie ineens te grossieren in klassiekers en afgeleiden daarvan 🙂
Mijn dochter heet Mara, dus ik doe heerlijk mee in de Maria-trend. Mijn ex heet Mariëlle, is nu samen met een María (uit Latijns-Amerika, dus met accent op de i) en het kindje wat ze begin mei verwachten krijgt María als tweede naam. Daarnaast heeft een goede kennis van ons een dochtertje van 2,5 met de naam Maria (ook echt als roepnaam). We komen hier dus niets te kort 😉
Ik vind Marije prachtig, maar dat kon hier niet als eerste naam. Als ik nog twee dochters zou krijgen, zou de eerste als tweede naam Marije krijgen en de tweede als roepnaam Marieke (en als tweede naam Johanna).
Komt Maartje niet ook van Maria? Die was in de jaren tachtig meen ik ook best populair.
Maartje komt officieel van Martinus, maar ik sluit niet uit dat er honderden Maria-Maartjes zijn. Goede aanvulling!
Leuk artikel! Mijn moeder heet Marja, maar wordt tegenwoordig vaak Maja genoemd. En vroeger door haar familie Mieke of Miek. Had er nooit zo over nagedacht, maar ken inderdaad een heleboel Maria’s en afgeleiden daarvan, net als vele anderen.
Oh en ik heb 2 tantes (tweeling) die de roepnamen Rie en Marie hebben. Om het makkelijk te maken. 😉
In mijn klas op de basisschool waren véél Maria-afgeleidde namen. Inclusief de mijne. (ik ben in de jaren 80 geboren). En nog steeds ken ik veel leeftijdgenoten met namen uit bovenstaand rijtje.
Mijn dochter heeft als 2e naam Maria. Een vernoeming. Mijn man en zijn hele familie hebben Maria in hun naam (katholiek/Brabants). Enmijn eigen naam die van Maria ingeleidt is en niet in de laatste plaats dat ik het een prachtige naam vind maakte dat dochterlief de naam ook kreeg.
Ik ken een vierjarige Mia en een achtjarige Marie. Marie vind ik leuk, Maria niet. De moeder Maria-associatie vind ik te sterk en ik moet ook altijd aan Maria van der Hoeven denken.
Ik kom uit eerste helft jaren 70 en ben altijd omringd geweest door Marieke’s, Marike’s en Mariken’s. Kwam die naam echt vaker voor tussen 1980-1990 dan tussen 1970-1980? Ook altijd wel een Annemarie, Marije, Marielle en Miriam/Mirjam in de klas, vaak meer dan eentje.
Het hoogtepunt der Mariekes was in 1980, met in de vijf jaar daarvoor en de vijf jaar daarna ook vele honderden meisjes met die naam. ‘Mijn’ Mariekes dateren ook allemaal van de jaren zeventig, misschien dat er toen meer Maria > Mariekes waren die er in de jaren tachtig niet meer bij kwamen, toen het alleen nog Marieke > Mariekes waren? Of zijn we gewoon licht beïnvloed door onze eigen geboortedatum? 😀
De meeste Maria-afgeleiden vind ik een beetje saai, een beetje braaf. Niet allemaal, maar m’n hart maakt nergens een sprongetje van. De Elisabeth-afgeleiden vond ik verrassender en interessanter.
Bij ons in de familie is Maria een gebruikelijke volgnaam. Als volgnaam vind ik hem in elk geval mooi, maar wel voor de hand liggend. Als roepnaam zou ik hem zelf niet snel kiezen vanwege de associatie en bij een ander zou ik eraan moeten wennen, maar op zich is het een mooie naam die ik vrijwel bij elk type vrouw vind passen (persoonlijkheid, etnische achtergrond, uiterlijk). Zie wel een lange blonde Scandinavische Maria, maar ook een temperamentvolle Spaanse Maria of een mooie donkere Maria. Alleen een Aziatische Maria zie ik niet zo voor me.
Ik ben inmiddels wel wat afgedwaald…
Ik denk dat de Maria-afgeleiden me niet echt verrassen omdat ze allemaal wel wel een beetje op elkaar lijken. Maria heeft natuurlijk ook minder lettergrepen om te verbouwen naar een andere naam dan Elisabeth.
Bovendien waren er (in elk geval vroeger) zoveel meisjes en vrouwen in mijn omgeving die duidelijk een Maria-afgeleide hadden als naam.
Rianne, Marjolein, Marja, Marike, Riet, Maaike, Mia, Anne-Marie, Mariska, Marijke, Marion.
De naam doet mij echt aan toen ik klein was denken (geboren in de jaren 80). Maar goed, ik zat dan ook op een katholieke school.
Maria, dat is de 3e naam van mijn vader, van mijn moeder, van mij en mijn zusje.
Ook mijn ooms (broers van mijn moeder) hebben Maria als 3e naam.
Van mijn vaders kant van de familie weet ik het niet precies.
Net als Flora wordt ik niet echt warm van de Maria afgeleiden.
Ik zie liever de namen die van Elisabeth afgeleid zijn.
Mijn moeder heeft als tweede naam Maria, roepnaam Ria.
Haar tante heeft als roepnaam Marie.
Ik vind Marie trouwens ook leuker als Maria. En voor een dochter vind ik Marije ook leuk.
Hier ook een officiele Maria. Al mijn zussen heten ook Maria, net als mijn moeder. Alleen ik heb m als 1e naam, met als roepnaam Marlies (1981).
Ons gezin kon ooit compleet gratis overnachten in een hotel met kerst toen alle Jozefs en Maria’s gratis in de herberg terecht konden. Per Maria mocht je een partner neenemen, mijn vader met zijn 5 Maria’s maakte mooie sier!
Ik word af en toe gek van alle Mar-ren in mijn telefoon. Ik kom om in leeftijdgenoten met namen als Marloes, Marjolein, Marleen, Marieke etc.
Ik zou Maria of Marie beslist aan een dochter willen meegeven, maar toch niet als 1e naam. Ik heb andere favorieten. Maar als 4e dochter ofzo, wie weet 🙂
Hier ook een Maria.
Mijn oma heette Maria EN we zijn katholiek, wat wil je nog meer haha.
Ik ben er altijd trots op geweest.
Nu ik zwanger ben van ons eerste kind zou ik mijn kind (als het een dochter wordt) ook de naam van mijn inmiddels overleden oma mee willen geven, maar wel als tweede naam. We twijfelen nog over Maria of Mara, of net als hierboven Emma;)
Leuk stuk om te lezen en meer over de naam te weten te komen!
Alledrie leuk hoor, Maria Mara en Emma. Als het toch de 2e naam zou worden, zou ik voor Maria gaan. Heel mooi om het zo door te geven! Zal je (eventuele) dochter vast trots op zijn. 🙂
Ik vind veel van die Mar-namen wel mooi – including de mijne, maar die is toch echt niet van Maria!
Maryse is de grote favoriet op het moment, maar ook Marlou, Annemarie, Marissa, Marysia, Mirjam, Meike en Maarle vind ik erg mooi. Alhoewel Maarle natuurlijk eigenlijk een variant van Merel is.
Als jaren ’70 native heb ik inderdaad veel Mariekes en Riannes in de klas gehad. Marieke hoor je hier nog steeds vrij veel, maar Rianne eigenlijk nooit meer.
Ik vind Bente ook wel een leuke naam. Deze naam mis ik in het overzicht. Of heeft dit niets te maken met deze namen. Lijkt me wat Scandinavisch klinken.
Mijn moeder was, volgens mij, de enige onder haar nichten die niet de officiële naam Maria(van hun oma) had
Mijn opa en oma noemden haar namelijk Marja in 1952. Al haar nichten heten dan ook Ria, Riet of Marian. Zelf hou ik niet echt van de vrouwelijke Mar-namen.
Mijn dochter van 7 heet Maria. Ze krijgt altijd positieve reacties op haar naam! Vrouwelijk, lief, klassiek en origineel. Past helemaal bij haar 🙂
Ik vind Maria een hele mooie klassieke naam. Zelf heet ik Meryem. Vroeger had ik veel moeite met mijn naam maar nu ik ouder ben waardeer ik het zeker dat ik zo heet.