Geboortekaartjes: hoe heurt het eigenlijk?

Hoe heurt het eigenlijk? Jort Kelder praat over geboorteaankondigingen“We zijn zo blij, Jesse heeft er een lief zusje bij!” Een dergelijke tekst zul je niet snel op een adellijk geboortekaartje aantreffen.

Eenvoud is troef bij chique geboorteaankondigingen: geen overbodige informatie of ‘leukigheden’, in het lettertype chevalier en vooral geen adellijke titels (dat mag dan wel weer bij huwelijksaankondigingen).

In Hoe heurt het eigenlijk legde Jort Kelder afgelopen week uit hoe de upper class aan de wereld mededeelt dat er een stamhouder geboren is, of er een zoon gaat trouwen.

Ik heb het onderdeel over de geboorteannonces uitgeschreven:

“Er zijn maar drie momenten dat nette mensen de krant behoren te halen. Tijdens de geboorte, de aankondiging van het huwelijk en natuurlijk: de dood.

Dat doe je maar op één plek: op zaterdag in de NRC Handelsblad. Daarin staan ze aangekondigd: de geboortes van de Annes en de Marie-Fleurs, de Aernouts en de Feijo’s. Want, zo heurt dat.

Het opstellen van zo’n annonce lijkt eenvoudig, maar moet wel aan een paar strenge regels voldoen. Wat zegt onze grote voorganger in de etiquette, Amy Groskamp-Ten Have over de geboorteaankondiging?

Geboorteaankondiging:

De advertentie waarmede een echtpaar kennis geeft van gezinsvermeerdering behoort sober en duidelijk te zijn en vrij van alle misplaatste buitennissigheid. Van zeer slechten smaak getuigen advertenties als: Vandaag ben ik geboren – Pietertje. Of: We hebben een zusje gekregen: – Puck en Koosje e.d.

Bron: Amy Groskamp-Ten Have, Hoe hoort het eigenlijk?

(slaat NRC open)
Annonce 1: de nazaat. U kondigt de geboorte van een kind aan, zo eenvoudig mogelijk, sober. En niet teveel bijvoeglijke naamwoorden. En dat levert een kleine advertentie op, eenvoudig. Scheelt millimeters – en dus ook geld en dat is ook heel netjes.

En dan het kaartje. Natuurlijk op handgeschept papier, weet u wel, met die rafelrandjes. In een letter chevalier, want dat is de letter die oud geld gebruikt.

Aernout is geboren, krijgt er een klein blauw strikje bij, natuurlijk met de hand. En dan de ouders maken dat bekend, die zeggen: Sweder en Féline van der Waals tot Heeswijk-Van Regteren, die hebben dus hun Aernout gekregen.

En wat valt op? Geen titels. Want adel gebruikt bij de geboorte de titel niet.

En dan het mijnenveld van de namen. Da’s altijd ingewikkeld, want wat kies je? Da’s bij oud geld eigenlijk helemaal niet zo ingewikkeld hoor. Want al generaties lang, eeuwenlang, hebben ze dezelfde namen in de familie: Sweder, Feijo, Theijo, noem maar op. Heel eenvoudig.

En misschien Olivier Aernout, dat zou ook best kunnen. Maar het kan misgaan bij een oudhollandse keurige naam als Emma. Ook daar kan het populair worden en is het op een dag Volendam.

En soms gaat het dan ineens pijnlijk mis, dat je denkt: “Hoe kán dat?” De familie Van Hövell tot Westerflier – heel erg netjes – die kondigen aan hier in De Telegraaf: “Met grote vreugde geven wij kennis van de geboorte van onze dochter en mijn zusje” – nou, daar gaat het dus al mis: teveel mededelingen – nou, naam volgt (Halina Aurelia Sophia Elna), “baron en barones Van Hövell tot Westerflier”.

Nooit de titel, niet in deze krant, geen bijvoeglijke naamwoorden. Ik vrees dat de schoonfamilie hier verantwoordelijk voor was.”

Een amusante drie minuten. Bekijk hieronder, of hier het fragment uit Hoe heurt het eigenlijk? (uitzending 6 december 2012, minuut 6.15 tot 8.50).

Een Vivian-revival?

Het was de 19-jarige Vlaming Frederic DeSmet die afgelopen zondag So You Think You Can Dance won, maar het is runner up Vivian die de show blijft stelen.

Dat wil zeggen: hoe populair Frederic (ook wel Fred en Free genoemd) ook is als danser, zijn naam is ‘uit’. Vivian Gomez Cardoso danste de sterren van de hemel én ze heeft een naam die heel goed past in de huidige trend van ia-namen, zoals Chiara, Jillian, Mia, Joya.

Weinig Vivians

Vivian (en afgeleiden als Bibi en Viviënne) is hier nooit écht populair geweest, ook niet toen heel Nederland Bianca, Diana, Lianne, Marian of Rianne leek te heten.

Populariteit meisjesnamen Bibi, Vivian en Vivienne
Populariteit Bibi, Vivian en Vivienne (afbeelding: Meertens Instituut)

Aan de betekenis kan het niet hebben gelegen: ‘de levendige’. Was het de associatie met een personage uit The Young Ones, een Britse alternatieve comedyserie die begin jaren tachtig op televisie zeer goed bekeken werd? Misschien dat ouders niet zoveel zagen in vergelijkingen met de psychopoatische punker Vyvyan Basterd, een man bovendien.

Vivian is van oudsher overigens een uniseksnaam. In Amerika werd de naam tot circa 1920 vooral aan mannen gegeven (zie ook: Evelyn, Ashley) en daarna werd het steeds meer een naam voor vrouwen.

Drie presentatrices

Anno 2012 zijn er andere Bibi’s en Vivians dan Vyvyan:

  • Bibi (2001, personage in film Minoes, gespeeld door Sarah Bannier)
  • Bibi Dumon Tak (1964, kinderboekenschrijfster)
  • Bibi de Vries (1963, ex-Tweede Kamerlid)
  • Bibi van Zuylen van Nijevelt-den Beer Poortugael (1964, hofdame Koningin Beatrix)
  • Bibian Mentel (1972, snowboardster)
  • Bibiane Schoofs (1988, tennister)
  • Bibi Zuidgeest (circa 2000, personage in soap Goudkust, gespeeld door Jasmine Sendar)
  • Vivian Alamain (jaren ’90, personage in soap Days of our Lives)
  • Vivian Lake Brady (2012, dochter van Gisele Bündchen en Tom Brady)
  • Vivian Boelen (1956, presentatrice)
  • Vivian Cheruiyot (1983, Keniase atlete)
  • Vivian Leigh (1913-1967, Britse actrice)
  • Vivian Reijs (1977, presentatrice)
  • Vivian Slingerland (1971, presentatrice)
  • Vivianne Miedema (1996, profvoetbalster)
  • Viviënne van den Assem (1983, actrice in Onderweg Naar Morgen, winnaar Wie is de mol 2009)
  • Vivienne Marcheline Jolie-Pitt (2008, jongste dochter van Brad Pitt en Angelina Jolie)
  • Vivienne Westwood (1941, Britse modeontwerpster)

Wat denken jullie: is Vivian een naam voor dertigers en veertigers, of is het een nog niet ontdekte retronaam?

Miss Nederland 2012 klinkt nogal oubollig

Stephanie Tency (Miss Noord-Holland) is gisteren Miss Nederland geworden en zal worden afgevaardigd naar de Miss Universe verkiezing. Miss Noord-Brabant, Jacqueline Steenbeek, is óók Miss Nederland geworden, maar mag door naar de Miss World verkiezing.

Ik kan al die verschillende Miss-toestanden niet helemaal volgen, maar wat wel opvalt: hoogopgeleide dames met nogal oubollige namen.

Alle deelnemers zijn rond 1990 geboren, maar een van de winnaressen heeft toch een echt een naam waarmee we haar eerder eind 40 zouden schatten: Jacqueline. Ook Angela en Wendy zijn vooral jaren ’70 namen.

Stephanie daarentegen was in het geboortejaar van de andere winnares wel echt een modenaam. Ook Shirley deed het twintig jaar geleden goed.

De ouders van Maud en Yasmin waren hun tijd vooruit; die namen zijn nu populairder dan twintig jaar geleden.

Deelnemers Miss Nederland 2012 verkiezing

  • Miss Overijssel: Charina Bartels
  • Miss Drenthe: Lauraine van der Werff
  • Miss Groningen: Chanel Feikens
  • Miss Friesland: Shirley Wijngaarden
  • Miss Noord-Holland: Stephanie Tency
  • Miss Zuid-Holland: Wendy-Kristy Hoogerbrugge
  • Miss Flevoland: Arantxa Griffith
  • Miss Gelderland: Tari Hertsenberg
  • Miss Noord-Brabant: Jacqueline Steenbeek
  • Miss Limburg: Maud Wagemans
  • Miss Zeeland: Angela Stok
  • Miss Utrecht: Yasmin Stelte

Toch jammer dat het niet Miss Chanel is geworden. Fijn fout.

Otis in de lift

In de lente van 2009 werd acteur Tobey Maguire vader van Otis Tobias en sindsdien zie ik die naam ‘overal‘.

Niet in Amerika overigens, want daar is de jongensnaam Otis een echte ouderwetse naam. Rond 1900 bereikte Otis bijna de 100ste plaats in de ranglijsten, om in de jaren tachtig uit de top 500 te vallen. Inmiddels staat de naam niet eens meer in de top 1.000.

Hoe anders is dat in Nederland en vooral Vlaanderen.

Populariteit jongensnaam Otis in Vlaanderen en Nederland
Populariteit jongensnaam Otis in Vlaanderen en Nederland (cijfers: Meertens Instituut en Kind & Gezin)

Otis is dé Vlaamse celebnaam

Vlamingen zijn dol op Otis. Diverse Vlaamse celebs hebben hun kinderen Otis genoemd, zoals presentator Ben Roelants, zanger Bert Ostyn en acteur Gunther Levi. Actrice Jenna Vanlommel koos de naam zelfs voor haar dochter.

In Nederland zagen we Otis terug bij zangeres Ricky Koole en popmuziekexpert Leo Blokhuis, bij zangeres Marieke van Ginneken en bij BNN-presentator Patrick Lodiers.

Inspiratie

Otis is oorspronkelijk een familienaam, afgeleid van de Germaanse voornaam Ode. Volgens het Meertens Instituut kwam Otis als voornaam in gebruik door een Amerikaanse revolutionair genaamd James Otis.

Anno 2012 lijkt het waarschijnlijker dat de jong gestorven zanger Otis Redding (1941-1967) de belangrijkste inspiratiebron is. Voor mij is het meer Otis = lift, maar we kunnen niet allemaal BN’er of BV’er zijn natuurlijk.

Sterke stijger

Ik denk dat er in 2012 nog heel wat nieuwe Otisjes bij zijn gekomen. Wat vind jij van Otis?

PS De naam van Otis Maguires zusje, Ruby Sweetheart (2006), heeft in Nederland geen navolging gekregen. De meeste Ruby’s (toen zo’n 80 per jaar) werden halverwege de jaren negentig geboren, nu zijn het minder dan 40 per jaar.

Meer Nicky’s dan Nicolazen

sinterklaas-st-nicholasVeel mensen vierden het al het afgelopen weekend, maar vandaag is het officieel Sinterklaasavond.

Nicolaas is oorspronkelijk een Griekse naam die ‘overwinnaar met het volk’ betekent. Een van de eerste bekende Nicolazen is Nicolaus, een armenverzorger in de bijbel.

‘Onze’ Sint komt oorspronkelijk niet uit Spanje, maar uit Myra, een plaats in het huidige Turkije. De beste man stierf (ja, echt) rond het jaar 350, maar liet een fijne reputatie na. Hij hield blijkbaar van in het geheim cadeaus geven – zo liet hij nogal eens munten achter in de schoenen die mensen naast hun voordeur lieten staan.

Tot de jaren vijftig van de vorige eeuw heette 1,5 tot 2 procent van de mannen Nicolaas of Klaas. Tegenwoordig is dat nog maar 0,1 procent, ofwel zo’n honderd jongens per jaar.

Toch was niet alles verloren voor Nicolaas. Na de Tweede Wereldoorlog werd het gewoner om de roepnaam van je kind tot officiële voornaam te maken. Zo werden vanaf de jaren zeventig vele jongens op een moderne manier naar opa vernoemd, aangevuld met tienduizenden klasgenoten waarvan de ouders het ‘gewoon een leuke naam’ vonden: Niels (met name 1975-2005), Nicky (1980-1995), Nick (1985-2010) en Niek (1985-heden).

Ik ben vooral verbaasd over de enorme hoeveelheid mannen die schattig-voor-een-3.500-gram-baby Nicky in hun paspoort hebben staan: bijna 5.000 in totaal! Zouden ze zich tegenwoordig Nick laten noemen?

populariteit-nicolaas-niels-nick-nicky-niek-nico-klaas
Populariteit jongensnamen Nicolaas, Klaas, Nico, Nicky, Nick, Niels en Niek (jaar met met meeste geboorten). Afbeelding: Meertens Instituut.

Zoals je ziet, is de populariteit van Nicolaas-namen geheel op zijn retour. Alleen Niek houdt nog even stand, maar dat duurt niet lang meer denk ik.

Wat vinden jullie de leukste namen? Zien jullie Nico en Klaas weer terugkomen?