Een achternaam als voornaam

De Telegraaf berichtte vandaag over Willem Willemstein, een multimiljonair die in Laren in het diepste geheim (nou ja, nu niet meer) het grootste huis van Nederland laat bouwen.

Ik dacht dat dat ‘Willemstein’ een soort artiestennaam zou zijn, want het klinkt zeker in combinatie met zijn voornaam wat aanstellerig. Er blijken echter 572 mensen met die achternaam in Nederland te wonen.

Verspreiding van de achternaam Willemstein in Nederland
Verspreiding van de achternaam Willemstein in Nederland

Van het een kwam het ander: zou Willem ook een bestaande achternaam zijn? En ja: 43 Nederlanders dragen Willem als familienaam.

Ik werd nieuwsgierig naar andere populaire achternamen als voornaam. Of populaire voornamen als achternaam.

In Nederland zijn in principe alle voornamen toegestaan, maar er zijn een paar uitzonderingen.

Een belangrijke is dat de ambtenaar van de burgerlijke stand een voornaam niet kan accepteren als die ongepast is, zoals scheldwoorden. Wat ook niet mag: als de gekozen voornaam gelijk is aan een bestaande achternaam die niet ook al als voornaam bekend is.

Ofwel: je mag je kind wel Jensen noemen (zo’n twintig keer sinds 1995), maar geen Jansen. Jensen is namelijk een achternaam die ook als voornaam in gebruik is, terwijl Jansen exclusief een familienaam is. Dat blijft natuurlijk zo, totdat een onoplettende ambtenaar er een keer ‘Jansen’ doorheen laat slippen!

In Amerika (bijvoorbeeld) kun je ieder willekeurig woord als voornaam geven en kun je zelfs verschillende achternamen binnen het gezin kiezen. De meeste ouders geven daar natuurlijk een ‘standaard’ voornaam en de achternaam van de vader of moeder, maar het komt ook regelmatig voor dat kinderen een samengestelde achternaam krijgen, zoals de Jolie-Pitts.

Goed, in Nederland blijft de situatie vooralsnog iets conservatiever. Maar wist je dat 15 van de 20 voornamen in de top 10 van 2009 ook als achternaam in omloop zijn?

Ik zie ineens mogelijkheden voor kinderen die legaal Nicolai Ruben heten, Luna Eva, Allen Tim, of Samuel Julia. Gesproken over verwarrend…

meisjes-achternamen

  1. Emma (<5 mensen met die achternaam in Nederland)
  2. Julia (50)
  3. Sophie (55)
  4. Lieke (-)
  5. Lotte (220)
  6. Lisa (-)
  7. Sanne (34)
  8. Anne (6)
  9. Eva (-)
  10. Noa (7)

jongens-achternamen

  1. Daan (134 mensen met die achternaam in Nederland)
  2. Sam (148)
  3. Ruben (386)
  4. Lucas (2.505)
  5. Thomas (2.467)
  6. Jayden (-)
  7. Milan (104)
  8. Lars (-)
  9. Tim (31)
  10. Jesse (176)

Kort nieuws 6 december 2009

  • Bandit is de ergste celebnaam van 2009; Ava Madelyn de mooiste, aldus de lezers van een Britse naamsite http://bit.ly/7Pp6VI #
  • Geinspireerd door J-Lo? Ouders noemen hun Thanksgiving vierling Brady, Sophie, Emme en Max http://bit.ly/8GUppH #
  • Zwangere vrouw krijgt een lift in een lijkwagen, bevalt onderweg en vernoemt haar dochter naar chauffeur Carlos Rosa http://bit.ly/6cyl1t #
  • In New York noemen zwarte ouders hun kinderen Jayden en Madison, witte kinderen heten Daniel en Olivia http://bit.ly/5Z2fni #

Mijn namen

Nou ja, niet ‘mijn namen’, maar namen die eindigen op -mijn. Mijn aandacht werd gisteren al getrokken door vier meisjes die in de NRC Annemijn werden genoemd, waarvan een de roepnaam Mijntje meekreeg. Welke mijn-namen zijn er nog meer?

‘Mijn’ is vooral een meisjesaangelegenheid. In de database van het Meertens Instituut staan maar vier mijn-jongensnamen: Firmijn, Fremijn (van Firminus > van het latijnse Firmus ‘sterk, krachtig, standvastig’) en Mijnert, Mijnhard (van het Germaanse Meinhard ‘sterk in kracht’).

De populairste jongensnaam die op -mijn eindigt staat daar echter niet tussen: negen jongens werden in 2008 Romijn genoemd. Vier andere namen kwamen ieder een keer voor: Armijn, Carmijn, Firmijn en Willemijndert.

Meestal vormt -mijn de vrouwelijke uitgang van een mannennaam, zoals Jacomijn van Jacob, of een afleiding van de Germaanse naam Meine, zoals Mijnsje.

Veel van die namen zijn inmiddels hopeloos ouderwets: Formijna, Herremijntje, Lammijne. Andere hebben de tand des tijds overleefd; in 2008 waren er meisjes die Jacomijntje, Jochemijntje, Mijntje en Willemijntje werden genoemd.

Verreweg de populairste mijn-meisjesnaam is echter Jasmijn, een naam met een heel andere oorsprong. In het Perzisch heet Jasmijn Yasemin en in het Arabisch Yasamin. Maar liefst 523 meisjes kregen deze top 20 naam.

Op afstand volgen Annemijn, Willemijn en Mijntje, de enige voornamen die ook meer dan 20 keer voorkomen. Opvallend vind ik Philomijn en Philemijn: een stuk frisser dan die zee van Feline’s die de laatste tijd geboren wordt, maar niet zo ‘vilein’ als het redelijk vaak gegeven Phileine.

Mijn-meisjesnamen in 2008

  1. Jasmijn (523)
  2. Willemijn (62)
  3. Annemijn (47)
  4. Mijntje (27)
  5. Yasmijn (14)
  6. Ellemijn (10)
  7. Willemijntje (10)
  8. Samijn (5)
  9. Romijn (4)
  10. Jacomijntje (3)
  11. Karmijne (2)
  12. Philomijn (2)
  13. Chloë-Jasmijn (1)
  14. Esmijn (1)
  15. Iris-Jasmijn (1)
  16. Jochemijntje (1)
  17. Jolie-Willemijn (1)
  18. Karmijn (1)
  19. Momijn (1)
  20. Philemijn (1)
  21. Romijne (1)
  22. Rozemijn (1)
  23. Suze-Willemijn (1)