Esra versus Ezra

Is Ezra nou een meisjesnaam, of toch een jongensnaam?

Ouders vallen voor het zachte karakter (beginnend en eindigend met een klinker) van deze toch wel stoere naam. Het praktische antwoord is: allebei.

Maar… als je de correcte spelling wil meegeven, dan is Ezra een van oorsprong joodse jongensnaam, terwijl Esra een Turkse meisjesnaam is.

Steeds meer Ezra’s zijn een meisje

Esra doet erg denken aan Esther, Estelle, Nora, Tara, dus daar blijven jongensouders vanzelf al wat verder vandaan. Slechts 6 procent van de Esra’s is een jongetje.

Maar de Z is óók al zo’n vrouwelijke letter en niet vergeten hippe letter (Charlize, Doutzen, Inez, Liz, Liza, Lizzy, Suze, Thirza, Zara, Zoë), dus het is niet heel vreemd dat ouders steeds meer neigen naar Ezra-met-een-z. Bijna een kwart van Ezra’s is tegenwoordig een meisje.

jongens meisjes
 Esra  134  1.990
 Ezra  1.315  381

Frequentie van de voornamen Esra en Ezra (bron: Meertens Instituut)

Betekenis

Esra is een populaire naam in Turkije en ook onder Nederlandse Turken, hoewel de frequentie voor nieuwe baby’s afneemt. Tussen 1990 en 2000 werden soms wel 100 Nederlandse meisjes per jaar Esra genoemd. De laatste jaren zijn dat er jaarlijks minder dan vijftig.

Volgens Wikipedia is Esra (al Isra) “een soera in de Koran, waarin wordt verteld over de reis van Mohammed waarbij hij de Koran ontving.” Ik vond verschillende betekennissen terug, van ‘sneller’ tot ‘reis door de duisternis’.

Populariteit meisjesnaam Esra
Esra was in de jaren negentig een redelijk succesvolle meisjesnaam (afbeelding: Meertens Instituut)

Ezra op zijn beurt betekent in het Hebreeuws ‘hulp’. Hij was de schrijver van het naar hem genoemde boek in de Hebreeuwse Bijbel.

De naam wordt allang niet meer alleen aan joodse jongens gegeven, maar is net als ‘broertjes’ Levi, Noah, Joël, Aron en Boaz is Ezra een seculiere ‘klinker-modenaam’ aan het worden. Vorig jaar kreeg bijna 2 procent van alle Nederlandse jongens een van deze voornamen.

Enkele tientallen jongens per jaar worden tegenwoordig Ezra genoemd. De bescheiden opmars begon toen acteur Ezra van Groningen (1970) in 1998 een rol kreeg als Ralph Seebregts in de inmiddels ter ziele gegane soap Goudkust.

Populariteit joodse jongensnamen
Joodse jongensnamen als Aron, Boaz, Ezra, Joël, Levi en Noah worden steeds populairder (afbeelding: Meertens Instituut)

Is Ezra (of Esra) iets voor jou?

Kort nieuws 27 november 2011

  • Duitse moeder (240 kilo) brengt haar 14e kind (6 kilo) zelf ter wereld en noemt hem Jihad, ofwel: ‘worsteling’ http://t.co/6T80D9LR #
  • Britse journalist kan geen goede hockeynaam vinden voor zijn vierde kind (de anderen heten Alexander, Felix en Celia) http://t.co/kwDr1cK4 #
  • Gunner (kanonnier) en Cannon (kanon) zijn twee broertjes binnen een vierling met verder doorsnee namen http://t.co/GfbX27w7 #
  • Acteur Robert Pattinson (25) zegt niet toe te zijn aan kinderen; hij zou ze hondennamen als Killer of Butch geven http://t.co/7YMKmYgh #
  • Achtergrond van de 25 populairste Hebreeuwse namen, zoals Noah, David, Jessica en Sarah http://t.co/QQdgyE42 (in het Engels) #
  • Nog niet helemaal verstoft dus 🙂 RT @Vernoeming Vorige week je boek Over Voornamen te pakken gekregen, in één ruk uitgelezen. Heerlijk! #
  • Ouders van Adolf Hitler, JoyceLynn Aryan Nation en Honszlynn Hinler Jeannie verliezen ook gezag over vierde kind: Hons http://t.co/I6giowl4 #

Noa en Noam zijn de populairste babynamen in Israël

Schrijn van het boek in Israël
Schrijn van het Boek in Israël

Deze week publiceerde het Israëlisch Bureau voor de Statistiek de meest gegeven namen aan pasgeborenen in de jaren ’10: Noa voor meisjes en Noam voor jongens.

Veel moderne joodse ouders kiezen tegenwoordig voor een uniseks naam, zelfs de topnamen zijn niet ‘veilig’.

Overigens is minder dan driekwart van de bevolking joods; bijna een kwart is moslim en dat zie je ook terug in de lijstjes met populairste voornamen in het land. Het is een mix van hebreeuwse ‘woordnamen’, bijbelse namen en Arabische namen.

Populairste jongensnamen in Israël

  1. Noam
  2. Itai
  3. Uri
  4. Yehonatan
  5. Daniel
  6. David
  7. Ariel

Ook populair zijn jongensnamen als Amit, Avraham, Gai, Ido, Israel, Itamar, Moshe, Nehorai, Omer, Yair, Yehuda, Yonatan en Yosef.

Populairste meisjesnamen in Israël

  1. Noa
  2. Shira
  3. Maya
  4. Tamar
  5. Talia
  6. Noia

Andere populaire meisjesnamen zijn Adi, Avigail, Ela, Hila, Hodoya, Lia, Lian, Maayan, Michal, Rachel, Rivka, Roni, Sara en Yael.

Abraham en Sara waren de populairste Joodse voornamen

Sam en Moos

Collega Maarten van der Meer ging met de grove kam door In Memoriam en stelde een interessante lijst samen van de meest gebruikte voornamen onder Nederlandse Joden ten tijde van de Tweede Wereldoorlog.

Alle Sam en Moos moppen ten spijt waren dit niet de populairste namen; die eer ging naar Abraham en Sara (ook een bekende combinatie natuurlijk!).

Er waren in de eerste helft van de vorige eeuw maar weinig overeenkomsten te vinden tussen de Joodse namen en die van de Nederlandse bevolking als geheel. Alleen Jacob bij de mannen en Anna, Elisabeth, Grietje en Johanna bij de vrouwen komen in beide top-25’s voor, aldus Maarten.

Hedendaagse populariteit Joodse voornamen

Sommige namen zijn tegenwoordig (weer) populair, ook onder niet-Joden. Klassiekers als Alexander, Benjamin, David, Nathan, Samuel en Simon staan allemaal in de Nederlandse top 100; Levi (vroeger: Levie)** en Max zelfs in de top 20.

Net buiten top 100 vinden we Aron, Jacob, Maurits en Philip. Andere – deels typisch Joodse – namen zijn helemaal verdwenen: Abraham, Barend, Hartog, Isaac/Isaäc, Joseph, Louis, Marcus, Meijer, Mozes en Salomon.

De meisjesnamen uit de Joodse lijst hebben de tand des tijds deels goed doorstaan. Anna, Eva en Sara zijn mateloos populair, maar dat komt vooral door hun passendheid in de kort-kort-korttrend. Ook namen als Roos (was: Roosje) en Saar (was: Saartje) doen het daarom tegenwoordig goed.

Klassieke namen als Elisabeth, Johanna, Rosa en Sophia zijn ook nog altijd in de top 100 te vinden. Net daarbuiten vinden we nog Esther, Lea en Rebecca, maar alle andere namen zijn al sinds langere tijd (Alida, Bertha, Betje, Clara, Grietje, Henriette/Henriëtte, Leentje, Mietje) of kortere tijd (Judith, Marianne, Rachel) uit de toplijsten verdwenen.

Joodse baby’s anno 2011

Over de naamgeving onder Joods-Nederlandse baby’s anno 2011 is maar weinig bekend. Er wonen nog slechts een kleine 50.000 Joden in Nederland, die naar schatting tussen de 400 en 500 kinderen per jaar krijgen. Als iemand zijn licht kan laten schijnen over de naamgebruiken in deze groep: ik ben benieuwd naar je reactie!

** Dat geldt ook voor de wonderlijke transformatie van Levie naar Levi. In vrijwel alle vooroorlogse bronnen heten mannen Levie en niet Levi. Tegenwoordig heten alle nieuwgeborenen juist Levi. Nu hebben de meeste van die bijna 800 (in 2010) baby-Levi’s natuurlijk geen Joodse ouders, maar moeders die Amerikaanse series kijken en dus geen lee-vie maar een lie-vaai baren. Of vinden hedendaagse ouders Levie te vrouwelijk ogen?

Israel houdt het simpel: baby’s heten er Noam

Noam was in 2008 de populairste jongensnaam in Israel, maar ook veel meisjes werden zo genoemd.

In het hedendaagse Israel krijgen veel kinderen een uniseksnaam; ook Amit, Ariel en Daniel zijn voor beide seksen in trek. Deze voornamen zijn oorspronkelijk jongensnamen. Opmerkelijk genoeg zijn er ook meisjesnamen die nu vooral voor jongens worden gebruikt, zoals Adi, Neta en Ma’ayan.

Er kwamen in totaal maar liefst 2.485 kleine Noampjes bij. Voor meisjes was Noa de meest gegeven naam onder joodse kinderen.

Voor moslimjongens is het beeld al jarenlang hetzelfde: maar liefst een kwart van hen is vernoemd naar de profeet Mohammed en draagt namen als Muhammad, Ahmed en Mahmoud. Voor meisjes is de lijst gevarieerder en op de eerste plaats staat Hala, een naam die ik in Nederland maar zelden zie.

Naast joden en moslims wonen er in Israel (kleine) groepen druzen en christenen. De populairste kindernamen zijn Adam en Nour voor de druzen en Elias en Maria voor de christenen.

In totaal werden er in 2008 een kleine 157.000 kinderen geboren.

De top 30 van Israel (joden)

rang meisjes jongens
1 Noa Noam
2 Shira Itai
3 Yael Uri
4 Tamar Daniel
5 Maya Yehonatan
6 Talia David
7 Sara Ido
8 Hila Moshe
9 Michal Yosef
10 Adi Yonatan
11 Maayan Ariel
12 Lian Avraham
13 Ester Yair
14 Roni Amit
15 Noya Yehuda
16 Lia Omer
17 Chana Itamar
18 Hodaya Nehorai
19 Agam Yisrael
20 Rivka Guy
21 Noam Yoav
22 Rachel Yaakov
23 Ela Yitzhak
24 Avigail Eitan
25 Liel Roi
26 Miriam Harel
27 Chaya Shmuel
28 Mika Ilai
29 Hadar Netanel
30 Ayala Alon

.

De top 10 (9) van Israel (moslims)

rang meisjes jongens
1 Hala Muhammad*
2 Nour Ahmad
3 Maryam Muhammad*
4 Malak* Abd
5 Aya Yusuf
6 Shahd Mahmud
7 Layan Adam
8 Malak* Umar
9 Fatima Ali
10 Adn

* Malak en Muhammad kennen twee verschillende spellingen in zowel het Arabisch als het Hebreeuws, maar die zijn blijkbaar niet in het Engels/Nederlands te vertalen en staan daarom twee keer in de lijst.

Er komen in Israel ieder jaar vele duizenden immigranten van over de hele wereld bij. Die hebben veelal namen uit het land waar ze vandaan komen, maar het is natuurlijk interessant om te zien of ze hun kind een typisch joodse en/of hebreeuwse naam geven.

Aviel Kranzler deed er in 2004 onderzoek naar de namen die Russische immigranten aan hun baby’s geven (Nicole, Daniel and What Lies behind Them: Trends in the Cultural Orientation of the 1990’s Immigrants to Israel as Reflected in the Names They Give to Their Children).

Hij constateerde dat de eerste grote golf immigranten, uit begin jaren ’90, zich snel aanpaste en ook Israelische namen gaf. Latere immigranten houden meer vast aan hun eerdere cultuur. Immigranten die hun kinderen buitenlandse namen geven, hebben bovendien een grotere kans daarna weer uit Israel te vertrekken.

Ik ben heel benieuwd naar de naamgeving van de eerste generatie Turken en Marokkanen versus de Nederlandse derde generatie. Zouden die twintigers en dertigers meer Nederlandse (westerse) namen geven? Ik betwijfel het, al is het maar omdat beide consulaten niet erg happig zijn op niet-Turkse respectievelijk niet-Arabische namen.

Zou er trouwens toekomst zitten in populaire Israelische namen voor onze kaaskopjes? Ik zie hier best kinderen genaamd Noya, Noam en Alon. Alleen Uri, dat gaat het dankzij die goochelmeneer niet meer worden. Overigens heet Uri Geller oorspronkelijk Gellér György, maar dat lijkt me als naam inderdaad nogal onaantrekkelijk.