Van Elisabeth tot Liz

De naam Elisabeth is in verschillende varianten al minstens twee eeuwen populair in Nederland, van Betje in de 19e eeuw tot Liz in de 21e eeuw.

Ik heb een oudtante Bep, een tante Elise, een tante Elly, een oma met als tweede naam Elisabeth en achternichtjes Ella en Lizzy (geen zusjes). Plus, ik ging naar school met een Isabelle, had een hockeytrainster genaamd Liesbeth, een oppaskind dat Lisa heet en zat altijd in de klas met minstens één Lisette (hoewel ik nu eigenlijk niemand meer ken met die naam).

Wie kent er geen Elisabeth?

De oorspronkelijk Hebreeuwse naam Elisjeba (die op zichzelf nauwelijks voorkomt), betekent zoveel als ‘God heeft gezworen, God is mijn eed, God is degene bij wie ik zweer’. Het was de naam van de vrouw van Zacharias, moeder van Johannes de Doper. Dankzij deze Elisabeth komt de naam al honderden jaren voor in Nederland en is daarmee vandaag de dag nog altijd een dankbare vernoemingsnaam.

In 2010 kregen zo’n 1.800 meisjes (ofwel 1 op de 50 pasgeborenen) als tweede of derde voornaam Elisabeth of Elizabeth (= de Engelse variant) mee. Als eerste naam is Elis/zabeth veel minder in trek: slechts 250 meisjes worden jaarlijks zo genoemd. Bovendien zal het merendeel waarschijnlijk een modernere roepnaam dragen, zoals Elise, Ella of Liz.

    Populariteit van Elisabeth en daarvan afgeleide voornamen als officiële eerste naam
Populariteit van Elisabeth en daarvan afgeleide voornamen als officiële eerste naam (afbeelding: Meertens Instituut)

Roepnamen

Elisabeth is eigenlijk nooit uit de mode geweest de afgelopen 100 jaar. Sterker nog: in 2012 kreeg zeker 1 op de 20 meisjes een van Elisabeth afgeleide voornaam, daarmee het eerdere hoogtepunt – net voor de oorlog – overtreffend.

Het enige wat veranderd is, zijn de roepnamen. Heette een Elisabeth rond 1900 nog Betje of Lijsje, vijftig jaar later werd ze ‘lekker vlot’ Bep of Elly genoemd. Daarna was de liefde voor Elisabeth even klaar, want ouders waren vanaf halverwege de jaren zestig niet langer gebonden aan een beperkt, door de overheid vastgesteld rijtje voornamen.

Nadat de opgewondenheid over exotische nieuwe namen als Bianca, Monique, Karin en Patricia was weggeëbt, keerden ouders terug naar Elisabeth. Vanaf dat moment werd alleen steeds vaker gekozen voor het geven van een roepnaam als officiële eerste naam: van Liesbeth in de jaren zeventig tot Lisette in de jaren tachtig, Lisa in de jaren negentig en Ilse net voor de eeuwwisseling.

Rond 2000 vielen mensen massaal voor het romantische Isabelle – de varianten Isabel en Isabella stijgen anno 2013 nog steeds in populariteit. Afgeleide naam Isa kreeg er in diezelfde tijd duizenden naamgenootjes bij. Sinds een paar jaar komt ook Bella geregeld voor, met dank aan de hoofdpersoon van de Twilightseries.

De afgelopen jaren bestaan er verschillende Elisabeth-trends naast elkaar. In Brabant is men weg van Lise; de kort & stoerfans gaan voor Liz, Lizzy of Izzy; iets behoudender stellen kiezen Elisa of Elise en liefhebbers van vrolijke meisjesnamen vinden Ella leuk.

En tot slot, voor ouders die op zoek zijn naar een betrekkelijk onontdekte retronaam, Elsa. Deze naam was precies een eeuw geleden in trek en nu weer.

Inspiratie

Naast Elsa zag ik nog enkele van Elisabeth afgeleide roepnamen die maar weinig (meer) voorkomen in Nederland, maar wel ‘potentieel’ hebben. Ik ken sinds kort een kleuter die Betsy heet en ik viel meteen voor het meisje – en daarmee voor haar naam.

Meer inspiratie: Bé, Belle, Bess, Bessie, Betta, Ellie, Elsebée, Elsie, Izzy, Lijs en Like. Actrice Inge Schrama noemde haar dochter eerder deze week Betty Sue – dat klinkt ouderwets en hip tegelijk!

Kijk uit voor de snel stijgende populariteit van de ‘legitieme’ maar toch een beetje vreemde naam Isabeau. De perfecte naam voor ouders die een romantische én stoere naam willen.

Elisabeth-roepnamen

< 1900: Betje

  • Betje
  • Betske
  • Elisabetha
  • Elsien
  • Elsiena
  • Elsina
  • Lijsje

1930-1940: Else

  • Elsa, Elza
  • Else, Elze
  • Elsie

1940-1950: Elly

  • Bep, Beppie
  • Bet
  • Bets, Betsie, Betsy
  • Betty
  • Ellie, Elly
  • Elselina
  • Elsje
  • Liesje

1970-1980: Liesbeth

  • Bettina
  • Elles, Ellis
  • Elsbeth
  • Liesbeth, Lisbeth, Lysbeth
  • Lisenka

1980-1990: Lisette

  • Els, Elske
  • Liset, Lisette, Lizet, Lizette, Lysette

1990-2000: Lisa

  • Ilse
  • Lisa, Liza

2000-2010: Isabelle

  • Babet, Babette, Bette
  • Isa, Isabel, Isabella, Isabelle, Belle
  • Jalissa, Jelissa
  • Elsa
  • Lies, Lieske

2010-nu: Liz

  • Bella
  • Elisa, Eliza
  • Elise, Elize
  • Ella
  • Ise
  • Liese, Lise, Lize
  • Lissy, Lizzie, Lizzy
  • Liz, Lizz

Ik vind Isabel nog altijd heel mooi, maar voluit Elisabeth klink eigenlijk ook niet eens zo gek. Wat is jullie favoriete Elisabeth-naam?

NB: Ilse toegevoegd naar aanleiding van de reacties van is en Ingeborg. En Isa, Ise en Izzy dankzij Marlies!

Romantische namen: Isabella en Stefano

Deze week een miniserie van namen die vaak binnen een gezin worden gegeven. Vandaag deel 3: de romantische Italiaanse en Spaanse namen.

In de jaren zestig werden we al verblijd met een Italiaanse naam als Marco, maar die was toch eigenlijk vooral handig als vernoemingsnaam met een modern tintje. Oma Maria en opa Cornelis konden in elk geval niet klagen.

De opmars van romantische namen die voor meisjes op een -a en voor jongens op een -o eindigen, kwam pas in de jaren tachtig en negentig. Dit keer niet onder invloed van immigranten, maar door Amerikaanse films en televisieseries waarin personages met Zuid-Europese of latino roots een prominente rol hebben.

Op Isabella bij de meisjes en Delano, Luca en Nino bij de jongens na, klinken de meeste namen alweer redelijk gedateerd.

meisjesnamen jongensnamen
Gina Angelo
Isabella Armano
Lucinda Delano
Rilana Diego
Romana Enrico
Rosita Enzo
Virginia Fernando
Gianni
Gino
Giovanni
Lorenzo
Luca
Luciano
Manuel
Marciano
Moreno
Nino
Ricardo
Rico
Roberto
Romano
Stefano

.
NB Er komen natuurlijk nog veel meer ‘romantische’ Zuid-Europese namen voor in Nederland. De namen in deze lijst zijn echter allemaal namen die relatief vaak met elkaar in een gezin voorkomen.

Romantische Amerikanen: Isabella en Jacob aan kop

Zoals Emma in Nederland plaats moest maken voor Julia, zo kwam Isabella in Amerika voor het eerst op nummer 1. Bij de jongens is het allemaal wat minder spectaculair: Jacob staat daar al voor het elfde jaar op rij bovenaan.

In de top 10 kwamen Jayden en Noah nieuw binnen, terwijl Mia bij de meisjes voor het eerst zo populair is.

De Amerikaanse top 10 van jongensnamen en meisjesnamen:

Jongens 1. Jacob Meisjes 1. Isabella
2. Ethan 2. Emma
3. Michael 3. Olivia
4. Alexander 4. Sophia
5. William 5. Ava
6. Joshua 6. Emily
7. Daniel 7. Madison
8. Jayden 8. Abigail
9. Noah 9. Chloe
10. Anthony 10. Mia
Bron: Social Security Online

.

Namen die in de lijst opvielen

Maliyah was de snelste stijger. Ook Malia, de naam van de oudste dochter van president Obama, steeg sterk in populariteit. Een jongensnaam die het ietsje beter doet dan vorig jaar is Barack, de voornaam van de president himself. De naam van Obama’s hond, Bo, is nog wel wat populairder.

Isla, de voornaam van actrice Isla Fisher (getrouwd met Sacha Baron Cohen, ofwel Borat) was op Maliyah na de snelste stijger. Ook Adalyn, Adelyn, Arabella, Caylee, Fernanda, Kinley en Londyn schoven tientallen plaatsen omhoog.

Bij de jongens zijn naast Cullen, Emmett en Jasper (zie ‘algemene trends’) ook Ahmad, Braylen, Brooks, Colt, Jax, Jett, Kason, King, Matteo, Mohamed, Paxton, Zayden veel populairder dan in 2008.

Modenamen Marely, Mylee en Miley werden een stuk minder populair en ook Lindsay deed het onder invloed van brokkenpiloot Lindsay Lohan een stuk minder goed. Allisson, Cheyanne, Haylie, Jaslene, Kathleen, Kimora en Rachael zijn ook uit de gratie.

Bij de jongens zijn het Alvin, Brett, Brodie, Dorian, Isiah, Jermaine, Jonas, Kane, Quinton en Terry die de hardste klappen moeten incasseren.

Algemene trends

Bijbelse namen blijven hot, net als religieus-geinspireerde namen als Heaven en het achterstevoren gespelde Nevaeh (op plaats 34!) bij de meisjes en Messiah bij de jongens.

Amerikanen zijn romantici. Hoewel de meeste ouders het zullen ontkennen, heeft de vampierensoap Twilight natuurlijk invloed op de modenamen van 2009. Schrijfster Stephenie Meyer koos voor onder meer Jacob en Isabella als belangrijkste personages in haar boeken, maar die waren ook voor 2005 al populair. Dat gold echter niet voor andere namen uit de saga: Bella (de roepnaam van Isabella) en Alice bijvoorbeeld. Met de introductie van de vampierenfamilie Cullen zorgde ze bovendien voor drie van de snelste stijgers van 2009: Cullen, Emmett en Jasper.

Maar liefst 3,7 procent van de jongens kreeg een naam die op Aiden eindigt: Braiden, Hayden, Jayden etc.

Meisjes krijgen steeds vaker een geografische naam: een stad, staat of land: Athena, Brooklynn, London, Paris, Ryleigh.

Unycque spellingen van bestaande meisjenamen stijgen snel in populariteit: Abbigail, Addisyn, Aliyah, Caylee, Izabella, Kadence, Kaelyn, Kassidy, Kennedi, Khloe, Lillie, Londyn, Lyla, Macie, Norah doen het allemaal heel goed.

Ook nieuwe romantiek is goed besteed aan de Amerikanen: lange, dramatische meisjesnamen. Maar daarover later een aparte post.

Bestsellers: Namen uit de Millenniumtrilogie en Twilightserie

Twee boekenseries komen al het hele jaar voorbij: iedereen lijkt op het moment verstrikt in de intriges in de Millenniumtrilogie van Stieg Larsson (die eigenlijk Karl Stig-Erland Larsson heette). Van de zomer zat ik regelmatig in de koele bossen van het dorpje Forks, samen met de vampieren uit de Twilightreeks van Stephenie Meyer.

Zouden de namen van de hoofdpersonen uit deze boeken van invloed zijn op de namen die aan pasgeborenen worden gegeven? In Amerika en Australie lijkt de stroom baby-Bella’s in ieder geval niet te stoppen. Ik vroeg jullie hier om alternatieven voor Isabella, maar het meisje, dat deze zomer werd geboren is uiteindelijk toch maar zo genoemd.

Millenniumtrilogie

Uit Mannen die vrouwen haten en zijn opvolgers zie ik niet zo snel nieuwe populaire namen ontstaan. De held van de serie, Mikael Blomkvist, draagt een voornaam die hier toch echt ‘geweest’ is. Michael, Mike, Maik, Mikael: allemaal al 15 jaar geleden afgeschreven als hippe namen. Wat niet betekent dat ze niet meer worden gegeven, overigens.

De belangrijkste vrouwen in de reeks heten Cecilia, Erika, Harriet, Lisbeth, Mia en Miriam. Ik vind Harriet en Cecilia geweldig, ook als combinatie, maar ze zullen voor de meeste Nederlandse ouders toch een tikje te zwaar zijn. Mia is een naam die al voor de reeks in opkomst was en die zeker nog populairder zal worden. Lisbeth (Liesbeth) en Erika zijn de namen van de veertigers en vijftigers van nu en zullen dus pas over 20 jaar weer in trek zijn, vermoed ik.

Alexander, Dag, Dirch, Dragan, Hans-Erik, Henrik, Holger, Martin en Nils zijn Larssons mannennamen. Nils (Niels) was hier een paar jaar geleden net zo populair als broertjes Lars, Sven en Bjorn, maar inmiddels al enige tijd op zijn retour. Ik vind Dag een interessante naam, maar ik denk dat ie door de dubbele betekenis in Nederland niet ver zal komen. Over de andere namen hoeven we het niet eens te hebben.

Twilightsaga

Over naar de bakvissenromantiek van de vampieren, weerwolven en quasi-onschuldige maagden in Noord-Amerika. Daar zitten interessantere ‘nieuwe’ namen tussen.

De serie draait om de liefde tussen de menselijke Bella Swan (Isabella Marie) en vampier Edward Cullen (Edward Anthony). De meisjesnaam Isabella is hier al jaren populair (net als Isabel en Isabelle), maar die meisjes worden meestal Isa genoemd. Wellicht dat Bella straks eindelijk niet meer geassocieerd wordt met het nogal hond-achtige Bello?

Edward Cullens en familie
Edward Cullens en familie op een bad hairday (bron: Wikipedia)

Sommige namen van Edwards familieleden zijn kanshebbers – Alice en Rosalie bijvoorbeeld – terwijl Carlisle, Emmett, Esme en Jasper al populair zijn, of het nooit zullen worden door hun ‘Amerikaansigheid’.

Bella’s familie is kleiner, alleen haar ouders Renée en Charlie. Renée is al een tijdje uit beeld, terwijl de naam van Edwards ‘moeder’, Esme, in  de spelling Esmee al jaren superpopulair is. Hun liefdesbaby gaat overigens Renesmee heten. Ik mag hopen dat ik die nooit in de SVB-lijsten ga aantreffen.

Vampieren

De lijst met vampieren in de vier boeken is eindeloos, maar daarvan zijn er nogal wat ongeschikt als ‘echte’ voornaam in ons land: Amun, Athenodora, Demetri, Didyme, Eleazar, Kachiri, Kebi, Sulpicia, Zafrina.

Bruikbaarder zijn namen als Carmen, Charlotte, Chelsea, Heidi, Irina, Jane, Kate, Maggie, Makenna, Mary, Renata, Senna, Siobhan, Tanya, Tia, Victoria en Alec, Alistair, Aro, Benjamin, Caius, Charles, Felix, Garrett, James, Laurent, Liam, Marcus, Peter, Randall, Riley, Stefan, Vladimir.

Felix, James, Liam en Marcus zijn ‘nieuwe’ jongensnamen die ik steeds vaker zie opduiken. Felix begint van zijn ‘oe dat smaakt’ imago af te komen!

Weerwolven

De derde hoofdpersoon, die bijna met Bella was geeindigd, is Jacob. Een bekende jongensnaam natuurlijk, maar in Nederland helemaal niet populair. Zou ie dat (weer) kunnen worden onder invloed van de gelijknamige breedgeschouderde weerwolf?

Andere weerwolven zijn Brady, Collin, Embry, Ephraim, Jared, Paul, Quil, Sam, Seth en de enige vrouw: Leah. Ik geloof niet dat ik ooit eerder van Quil had gehoord. Als ik niet steeds Quin zou lezen, of ‘quilt’, was het best een leuke naam geweest. De enige twee namen die ik nog wel populairder zie worden zijn Seth en Leah. Ze passen beiden in de trend van korte & stoere namen en hebben ook nog eens een prettig retrogevoel.

Gewone mensen

Er komen her en der ook nog wat andere niet-vampieren en -weerwolven voorbij: Billy, Eric, Harry, Jason, Mike, Phil, Tyler en Angela, Emily, Gianna, Jessica, Lauren en Sue. Niks spannends, voor de verandering.

Wat denken jullie van Leah en Mia? Hot or not? En Felix en Jacob?

Op de Italiaanse toer

Een lezer vroeg me vandaag of ik goede ideeen had voor een Italiaans-klinkende meisjesnaam, die het vooral in de Verenigde Staten, waar ze wonen, goed zal doen. Ze hebben al een zoontje Hayden, wat – toegegeven – een heel ander soort naam is. Hun eerste keus is Isabella, maar die vinden ze eigenlijk te populair.

Ik kwam op de volgende namen:

Romantisch: Alessia, Camilla, Milena, Rosalinda, Serena, Valentina, Valeria, Venetia (mmm, die misschien maar niet!)

Stoer(der): Ambra, Chiara (Kyara), Giada (Jada), Gianna, Giulia (Julia), Lucca

Traditioneel: Elisa, Gabriella, Giovanna, Louisa, Lucia, Marcella, Sylvia

Hebben jullie aanvullingen op mijn lijstje? De namen hoeven niet authentiek Italiaans te zijn, maar een beetje spaghetti-straciatellasmaak moet er wel aanzitten.