Moedig waren ze, de ouders die hun dochter in 1941 onder Duitse bezetting Wilhelmina Emma Juliana Bernarda Beatrix Irene noemden.
De toenmalige koningin Wilhelmina vluchtte in mei 1940 naar Engeland, terwijl prinses Juliana, prins Bernard en hun dochtertjes Beatrix en Irene naar Canada vertrokken. Wilhelmina’s moeder, Emma, was enkele jaren daarvoor overleden.
Als daad van verzet kozen gaven sommige Nederlandse gezinnen hun kinderen voornamen die verwezen naar het koningshuis in ballingschap.
Ik heb veel voorbeelden gezien van koningsgezinde mensen die hun kinderen in of vlak na de Tweede Wereldoorlog vernoemden naar de koningin of de prinsessen, maar dit is toch wel het mooiste rijtje!
Wilhelmina Emma Juliana Bernarda Beatrix Irene, advertentie uit weekblad De Rijnpost, juli 2011 (achternamen en adres verwijderd)
Prinsessen Mabel en Laurentien (foto: http://www.oranjewereld-web-log.nl)
Iedereen kent Willem-Alexander, Máxima en hun drie dochters, maar niemand wil hun naam dragen, zo concludeerden we gisteren. Hebben zijn broers meer succes?
Friso
Friso was een unieke naam bij de geboorte van prins Johan Friso Bernhard Christiaan David in 1968, die in de tien jaar daarop prompt enkele honderden naamgenoten mocht begroeten. De belangstelling voor Friso nam na een dipje in de jaren tachtig vanaf circa 1990 weer toe.
In de aanloop van zijn verloving met Mabel Martine Wisse Smit, in 2003, was hij veelvuldig in het nieuws, wat tot een record van 54 Friso’s in 2002 leidde. Zijn echtgenote Mabel zorgde er eigenhandig voor dat 57 meisjes in 2003 deze tot dan toe betrekkelijk obscure naam kregen.
Populariteit voornaam Mabel (bron: Meertens Instituut)
Hun eerste dochter, Emma Luana Ninette Sophie (2005), heeft ook wat invloed. Haar roepnaam naam Luana kwam tot haar geboorte nauwelijks voor in Nederland; nadien werden enkele tientallen meisjes per jaar zo genoemd.
Haar zusje Joanna Zaria Nicoline Milou (2006) wordt in het dagelijks leven Zaria genoemd, een naam die in het geheel geen navolging heeft gekregen.
Constantijn
Constantijn Christof Frederik Aschwin werd in 1969 geboren als jongste zoon van Beatrix en Claus. Zijn naam kreeg nadien een lichte opleving, maar meer dan 30 naamgenoten per jaar zijn het nooit geworden.
Zijn vrouw Petra Laurentien Brinkhorst laat zich Laurentien noemen, maar dat maakt voor de populariteit van haar namen niets uit. Petra werd geboren op het hoogtepunt van de Petra-Piek, in 1966, toen ruim 1 procent van de meisjes zo werd genoemd (en nog eens 1,5 procent Petronella). Het ging vanaf die tijd alleen maar bergafwaarts. Laurentien is altijd – zowel als eerste als als tweede naam – zeldzaam gebleven.
Populariteit voornamen Petra en Petronella (bron: Meertens Instituut)
Constantijn en Laurentien hebben drie kinderen: Eloise Sophie Beatrix Laurence (2002), Claus-Casimir Bernhard Marius Max (2004) en Leonore Marie Irene Enrica (2006).
Met name Eloise is een succesnummer(tje) gebleken. Deze slimme combinatie van twee superpopulaire namen (Elise en Lois) werd al snel opgepikt door aanstaande ouders. Tot 2002 kregen één tot zes meisjes per jaar deze naam, maar na Eloise’s geboorte liep dat op tot 33 meisjes in 2007.
Het aantal meisjes dat Leonore (of Leonoor) werd genoemd, verdubbelde van circa 10 tot 15 per jaar naar zo’n 30 in 2009. Bijna niemand anders noemde zijn zoon Claus-Casimir. En dat is misschien maar beter ook.
Koningin Beatrix en haar kleinkinderen in februari 2011 in Lech (foto: Peter Smulders)
De nichtjes
Als je het voorkomen van de (roep)namen van alle kleindochters van koningin Beatrix bij elkaar optelt, kun je concluderen dat er wel enige invloed is geweest. De zeven meisjes werden tussen 2002 en 2007 geboren en dragen (toevallig?) allemaal een betrekkelijk zeldzame voornaam, waardoor veranderingen in populariteit meteen zichtbaar zijn.
Populariteit roepnamen kleindochters van koningin Beatrix: Eloise, Amalia, Luana, Alexia, Leonore, Zaria en Ariane (bron: Meertens Instituut)
Willem-Alexander, Maxima, Amalia, Alexia en Ariane (foto: www.gva.be)
In Groot-Brittannië leidt alle aandacht voor tortelduifjes William en Kate vooralsnog niet tot een babyboom van naamgenootjes. Had het huwelijk tussen Willem-Alexander en Máxima wel zichtbare gevolgen voor de populariteitslijsten?
Willem-Alexander
Willem-Alexander heeft er maar weinig naamgenoten bij gekregen. In zijn geboortejaar waren het er maar liefst vijf en in de tien jaar daarna waren het er in totaal nog een stuk of twintig. Vanaf 1980 wordt er slechts bij hoge uitzondering een Willem-Alexander geboren.
Over dat streepje tussen Willem en Alexander
Bij de geboorte van prins Willem-Alexander in 1967 was het gebruik van een koppelteken in een voornaam nog niet toegestaan. Dankzij de tweede troonopvolger in rij mogen kinderen tegenwoordig officieel Anne-Fleur en Jay-Jay heten: de populairste streepjesnamen anno 2011.
Toen het net ‘mocht’ (ik trof al eerder enkele tientallen samengestelde namen, zoals te zien in de grafiek), pikten ouders het snel op, maar het koppelteken is nooit echt in trek geraakt.
Populariteit jongensnamen met een koppelteken (bron: Meertens Instituut)
Duizenden jongens kregen begin jaren zeventig een streepjesnaam, ongeveer 1 procent per jaar. Vanaf halverwege de jaren tachtig nam het gebruik van gekoppelde namen af en sinds de eeuwwisseling krijgt een stabiele groep van ongeveer 0,5 procent per jaar zo’n naam.
Bij de meisjes heeft het trouwens veel langer geduurd voordat streepjesnamen in de mode kwamen. Ik denk dat dat komt doordat er maar weinig ’traditionele’ gekoppelde meisjesnamen bestaan: met Anne-Marie ben je er wel zo’n beetje. De laatste namen zijn samengestelde meisjesnamen juist heel modieus, maar dan wel met een modieuze ‘nieuwe’ naam erin: Anne-Fleur en Anne-Sophie bijvoorbeeld.
Populariteit meisjesnamen met een koppelteken (bron: Meertens Instituut)
Máxima
Prinses Máxima doet het aanzienlijk beter dan haar echtgenoot. Ruim 40 meisjes dragen haar naam (vaak ook als Maxima-zonder-accent geschreven) als eerste voornaam; nog eens 130 hebben ‘m als tweede of derde naam in het paspoort staan.
Opmerkelijker is de daling van de populariteit van de naam Maxime sinds het bekendmaken van de verloving tussen Lex & Max in 2000. Toegegeven: de naam – in de rest van een wereld een jongensnaam – was na een supersnelle stijging in de jaren ’90 alweer wat op zijn retour, maar de komst van de Argentijnse schone heeft die teruggang niet kunnen stoppen.
Populariteit voornamen Maxima en Maxime (bron: Meertens Instituut)
En de prinsesjes dan?
Van de pasgetrouwde Her Royal Highness Princess William Arthur Philip Louis, Duchess of Cambridge, Countess of Strathearn, Baroness Carrickfergus zal verlangd worden dat ze de komende jaren voor kleine prinsjes en prinsesjes gaat zorgen. Die krijgen vast zeer traditionele namen.
De Nederlandse prinsesjes kregen ook keurige namen, zij het met een twist. Geen Wilhelmina, Juliana of Emma als roepnaam, er werd dieper in de stamboom gegraven.
Het begon in 2003 met Catharina-Amalia Beatrix Carmen Victoria. Ze lijkt nog altijd het enige meisje in Nederland te zijn dat die naam draagt! Haar roepnaam is Amalia, maar ook bij die iets meer doorsnee naam is nauwelijks een verandering in populariteit te zien. Zo’n 8-10 meisjes worden jaarlijks Amalia genoemd. Als tweede naam komt Amalia iets vaker voor.
In 2005 werd haar zusje Alexia Juliana Marcela Laurentien geboren. Zij is niet vernoemd naar haar ‘verre tante’ (overgrootopa Bernhard had een onwettig kind met die naam), maar naar haar vader. Tot Alexia’s geboortejaar kwamen er hooguit enkele meisjes per jaar bij die Alexia als eerste naam dragen, sinds die tijd zijn het er 10 tot 20.
De hekkensluiter was Ariane Wilhelmina Máxima Ines in 2007. Haar naam doet teveel denken aan op het moment super-uit-de-mode-zijnde namen als Arie, Rianne en Marian, dus ook Ariane vindt weinig navolging.
Al met al
Zowel de namen van Willem-Alexander, Máxima als die van hun kinderen zijn zo specifiek verbonden met het koninklijk huis, dat maar weinig mensen ze ‘durven’ te gebruiken. Of misschien vinden ouders ze gewoon te oubollig, dat kan natuurlijk ook.
Morgen een blik op de namen van de broers van Willem-Alexander: Friso en Constantijn (en hun gezinnen).
