Van Elisabeth tot Liz

De naam Elisabeth is in verschillende varianten al minstens twee eeuwen populair in Nederland, van Betje in de 19e eeuw tot Liz in de 21e eeuw.

Ik heb een oudtante Bep, een tante Elise, een tante Elly, een oma met als tweede naam Elisabeth en achternichtjes Ella en Lizzy (geen zusjes). Plus, ik ging naar school met een Isabelle, had een hockeytrainster genaamd Liesbeth, een oppaskind dat Lisa heet en zat altijd in de klas met minstens één Lisette (hoewel ik nu eigenlijk niemand meer ken met die naam).

Wie kent er geen Elisabeth?

De oorspronkelijk Hebreeuwse naam Elisjeba (die op zichzelf nauwelijks voorkomt), betekent zoveel als ‘God heeft gezworen, God is mijn eed, God is degene bij wie ik zweer’. Het was de naam van de vrouw van Zacharias, moeder van Johannes de Doper. Dankzij deze Elisabeth komt de naam al honderden jaren voor in Nederland en is daarmee vandaag de dag nog altijd een dankbare vernoemingsnaam.

In 2010 kregen zo’n 1.800 meisjes (ofwel 1 op de 50 pasgeborenen) als tweede of derde voornaam Elisabeth of Elizabeth (= de Engelse variant) mee. Als eerste naam is Elis/zabeth veel minder in trek: slechts 250 meisjes worden jaarlijks zo genoemd. Bovendien zal het merendeel waarschijnlijk een modernere roepnaam dragen, zoals Elise, Ella of Liz.

    Populariteit van Elisabeth en daarvan afgeleide voornamen als officiële eerste naam
Populariteit van Elisabeth en daarvan afgeleide voornamen als officiële eerste naam (afbeelding: Meertens Instituut)

Roepnamen

Elisabeth is eigenlijk nooit uit de mode geweest de afgelopen 100 jaar. Sterker nog: in 2012 kreeg zeker 1 op de 20 meisjes een van Elisabeth afgeleide voornaam, daarmee het eerdere hoogtepunt – net voor de oorlog – overtreffend.

Het enige wat veranderd is, zijn de roepnamen. Heette een Elisabeth rond 1900 nog Betje of Lijsje, vijftig jaar later werd ze ‘lekker vlot’ Bep of Elly genoemd. Daarna was de liefde voor Elisabeth even klaar, want ouders waren vanaf halverwege de jaren zestig niet langer gebonden aan een beperkt, door de overheid vastgesteld rijtje voornamen.

Nadat de opgewondenheid over exotische nieuwe namen als Bianca, Monique, Karin en Patricia was weggeëbt, keerden ouders terug naar Elisabeth. Vanaf dat moment werd alleen steeds vaker gekozen voor het geven van een roepnaam als officiële eerste naam: van Liesbeth in de jaren zeventig tot Lisette in de jaren tachtig, Lisa in de jaren negentig en Ilse net voor de eeuwwisseling.

Rond 2000 vielen mensen massaal voor het romantische Isabelle – de varianten Isabel en Isabella stijgen anno 2013 nog steeds in populariteit. Afgeleide naam Isa kreeg er in diezelfde tijd duizenden naamgenootjes bij. Sinds een paar jaar komt ook Bella geregeld voor, met dank aan de hoofdpersoon van de Twilightseries.

De afgelopen jaren bestaan er verschillende Elisabeth-trends naast elkaar. In Brabant is men weg van Lise; de kort & stoerfans gaan voor Liz, Lizzy of Izzy; iets behoudender stellen kiezen Elisa of Elise en liefhebbers van vrolijke meisjesnamen vinden Ella leuk.

En tot slot, voor ouders die op zoek zijn naar een betrekkelijk onontdekte retronaam, Elsa. Deze naam was precies een eeuw geleden in trek en nu weer.

Inspiratie

Naast Elsa zag ik nog enkele van Elisabeth afgeleide roepnamen die maar weinig (meer) voorkomen in Nederland, maar wel ‘potentieel’ hebben. Ik ken sinds kort een kleuter die Betsy heet en ik viel meteen voor het meisje – en daarmee voor haar naam.

Meer inspiratie: Bé, Belle, Bess, Bessie, Betta, Ellie, Elsebée, Elsie, Izzy, Lijs en Like. Actrice Inge Schrama noemde haar dochter eerder deze week Betty Sue – dat klinkt ouderwets en hip tegelijk!

Kijk uit voor de snel stijgende populariteit van de ‘legitieme’ maar toch een beetje vreemde naam Isabeau. De perfecte naam voor ouders die een romantische én stoere naam willen.

Elisabeth-roepnamen

< 1900: Betje

  • Betje
  • Betske
  • Elisabetha
  • Elsien
  • Elsiena
  • Elsina
  • Lijsje

1930-1940: Else

  • Elsa, Elza
  • Else, Elze
  • Elsie

1940-1950: Elly

  • Bep, Beppie
  • Bet
  • Bets, Betsie, Betsy
  • Betty
  • Ellie, Elly
  • Elselina
  • Elsje
  • Liesje

1970-1980: Liesbeth

  • Bettina
  • Elles, Ellis
  • Elsbeth
  • Liesbeth, Lisbeth, Lysbeth
  • Lisenka

1980-1990: Lisette

  • Els, Elske
  • Liset, Lisette, Lizet, Lizette, Lysette

1990-2000: Lisa

  • Ilse
  • Lisa, Liza

2000-2010: Isabelle

  • Babet, Babette, Bette
  • Isa, Isabel, Isabella, Isabelle, Belle
  • Jalissa, Jelissa
  • Elsa
  • Lies, Lieske

2010-nu: Liz

  • Bella
  • Elisa, Eliza
  • Elise, Elize
  • Ella
  • Ise
  • Liese, Lise, Lize
  • Lissy, Lizzie, Lizzy
  • Liz, Lizz

Ik vind Isabel nog altijd heel mooi, maar voluit Elisabeth klink eigenlijk ook niet eens zo gek. Wat is jullie favoriete Elisabeth-naam?

NB: Ilse toegevoegd naar aanleiding van de reacties van is en Ingeborg. En Isa, Ise en Izzy dankzij Marlies!

Eeneiige vierling krijgt eigen docusoap

NET5 De Vierling

Alweer vijf jaar geleden schreef ik al eens over Tessa, Lisa, Esmé en Bo, waarschijnlijk de enige eeneiige vierling van Nederland.

De Hardenbergse meiden zijn inmiddels 19 jaar oud en verruilen het ouderlijk huis voor een eigen stulpje.

“We voelen ons toch het fijnst op een plek waar niemand ons kent”, vertelt Esmé, “want zelfs als ik alleen ben, word ik als ‘de vierling’ gezien.”

Hoe die uitspraak zich laat rijmen met het feit dat ze vanaf 10 september met haar zussen op NET5 te zien zijn in haar eigen docusoap, zal nog moeten blijken.

De dames Akse zijn allen voorzien van een vriendje (Davey, Nick, Tomas en Leon) en werken in een kapsalon (Lisa) en studeren Sociaal Agogisch Werk (Esmé, Bo en Tessa).

Stel dat jij vanmiddag zomaar een gezonde meisjesvierling op de wereld zou zetten, hoe zouden ze dan heten? Die van mij krijgen vandaag namen van high fashion modellen: Coco, Elle, Iselin en Liberty. Succes met je bevalling!

Kort nieuws 8 januari 2012

Zit je op voetbal? Dan heet je Lars of Lisa!

hockeyveldDe focus ligt hier nogal eens op hockeynamen, maar uiteindelijk zitten er natuurlijk meer kinderen op voetbal. Je heet dan geen Fleur of Floris, maar Lisa of Lars.

Ik zocht drie voetbalclubs die de selectie voor komend jaar bekend hadden gemaakt. De namen van de jeugdteams van Mifano in Mierlo (Noord-Brabant), VV CEC in Emmer- Compascuum (Drenthe) en VV Den Ham (Overijssel) doorstonden mijn uitermate strenge selectie.

Ruim honderd meisjes en 775 jongens staan na de zomer voor dag en dauw op om ergens ‘uit’ te spelen. Sommige namen bleken veel vaker voor te komen dan onder de hele jaren negentig generatie.

Voetbalnamen voor jongens

  1. Lars (19 jongens, 2,5%)
  2. Daan
  3. Rick, Rik
  4. Ruben
  5. Jordi, Jordy
  6. Niels
  7. Bram
  8. Mike, Maik
  9. Roy
  10. Stijn, Steyn
  11. Thijs
  12. Tim, Thim

De meeste namen zijn kort en stoer. Bij Mifano in Mierlo heten de meeste jongens Daan (10), bij VV CEC Lars (9) en bij VV Den Ham is dat Bram (8).

Verderop in de lijst kwam ik nog wat meer en minder opvallende namen tegen, die wellicht bruikbaar zijn.

50 inspirerende voetbalnamen voor jongens

  • Ashwin
  • Billi
  • Binck
  • Boaz
  • Bradley
  • Chaim
  • Charlie
  • Demas
  • Dianto
  • Doron
  • Douwe
  • Dustin
  • Enzo
  • Falco
  • Gerben
  • Hielke
  • Ian
  • Imme
  • Jaron
  • Jason
  • Jorn
  • Judes
  • Jurre
  • Kelvin
  • Leroy
  • Lex
  • Lovens
  • Marijn
  • Marnix
  • Mart
  • Mathijn
  • Melvin
  • Menno
  • Moritz
  • Owen
  • Paco
  • Polle
  • Puk
  • Quentijn
  • Rink
  • Rowin
  • Rutger
  • Seppe
  • Sidney
  • Siem
  • Stan
  • Stef
  • Ties
  • Yannick
  • Zenthe

De lijst met meisjesnamen is veel minder betrouwbaar, omdat maar weinig meisjes voetballen. Toch geeft het een mooi Hollandsch beeld, van stevige benen in strak aangetrokken noppenschoenen op bedauwd gras. Daar moet je toch Sanne of Anne voor heten.

Voetbalnamen voor meisjes

  1. Lisa (6 meisjes, 5,5%)
  2. Denise, Denice
  3. Lieke
  4. Sanne
  5. Anne
  6. Anouk
  7. Celine
  8. Chantal
  9. Danielle
  10. Demi
  11. Eline
  12. Eva
  13. Fleur
  14. Kimberley, Kimberly
  15. Lotte
  16. Noa
  17. Paulien
  18. Renske
  19. Sharon

Echt Nederlandse namen

klompToen Matt Lauer, een bekende Amerikaanse talkshowpresentator, een paar jaar geleden aankondigde zijn zoon Thijs te gaan noemen, werd in eerste instantie aangenomen dat het de zoveelste gekke celebnaam was.

In werkelijk is Annette Roque, Thijs’ moeder, een Nederlands model en is Thijs een passende vertaling van zijn vader’s naam Matthew.

Welke andere namen worden in Nederland heel veel gebruikt, maar komen elders nauwelijks voor? En minstens zo interessant: welke namen die elders populair zijn hebben we hier nog helemaal niet ontdekt?

Over dat laatste binnenkort een aparte post, vandaag een korte blik op de exclusieve thuismarkt.

‘Echt’ Nederlandse jongensnamen

  1. Daan
  2. Jesse
  3. Levi
  4. Sem
  5. Thijs

Maar liefst de helft van de jongensnamen in de Nederlandse top 10 is uniek, dat wil zeggen dat ze in geen enkele andere top 10 ter wereld voorkomen.

Van Daan en Thijs is dat niet zo verbazingwekkend. Het is iets typisch Nederlands: roepnamen inzetten als officiële voornaam. Stamnamen Daniel en Mattheus/Matthew zijn overigens jongensnamen die wel op veel lijstjes van andere landen voorkomen.

Wel opvallend dat Jesse, Levi en Sem (alledrie bijbels) het hier zoveel beter doen dan in andere landen. Ze klinken heel internationaal, maar alleen Levi zien we in sommige Engelstalige regio’s terug.

‘Echt’ Nederlandse meisjesnamen

  1. Lieke
  2. Lisa
  3. Lotte
  4. Sanne

De meeste meisjesnamen uit de top 10 (en dan vooral Sophie, Emma en Julia) zien we overal ter wereld terug. Lieke, Lotte en Sanne zijn daarentegen echte Hollandse meidennamen.

Lisa is een bijzonder geval. Deze internationale afkorting van Elisabeth is jarenlang in heel veel landen populair geweest, maar alleen in Nederland is het een constante factor gebleken.