Ouders kiezen namen die ze bij zichzelf vinden passen

De Wereldomroep interviewde collega Gerrit Bloothooft over de impact die voornamen hebben op kinderen. En op hun ouders.

“Je kunt rustig stellen dat een naam bijna altijd beter past bij de ouders dan bij het kind. Een pasgeborene is nog blanco, de ouders geven met de naam van het kind in feite hun eigen visitekaartje af. Het drukt de wens van ouders uit. Dus moet de naam goed bij de ouders passen. Je moet de naam zelf mooi vinden, dat is voor iedereen het belangrijkste criterium.

Maar als ouders binnen hun sociale omgeving kiezen voor een bepaalde naam die representatief is voor hun eigen leven, dan hopen ze eigenlijk dat hun nageslacht zich ongeveer op dezelfde manier zal ontwikkelen als zijzelf. Die relatie van namen met sociale klasse is fascinerend.”

Maar welke sociale klassen zijn er in voornamenland? En welke soort namen horen daarbij? Gerrit Bloothooft vat samen wat we daarover in Over Voornamen schreven:

  • Elitenamen bij ouders met een goede opleiding en een hoog inkomen die wonen in de Randstad, het duingebied, de Utrechtse Heuvelrug of het Gooi: Fleur en Iris, of Maurits, Friso en Lancelot;
  • Amerikaanse, Engelse en Spaanse namen bij ouders met een lage opleiding: Wesley, Ricardo, Kevin, Samantha of Kimberley. En spannende spellingen, wellicht om ‘extra’ identiteit aan een kind te geven;
  • Traditionele namen bij hogere en midden-inkomens: Dirk of Franciskus;
  • Trendy, Scandinavische en bijbelse namen bij midden-inkomens: Zoë, Lola en Milan; Finn en Sven; David;
  • Expatnamen bij “hoger opgeleide mensen die een beetje internationaal voor de dag willen komen”: Lynn, Sem en Tom.

En we kunnen het niet vaak genoeg herhalen:

“De trend is trouwens nog steeds dat korte, krachtige namen heel populair zijn. Eén lettergreep voor de jongens over het algemeen, en twee voor de meisjes. Denk aan Maartje of Floortje. Hele hockeyclubs zitten er vol mee.”

Kane, Dinand, Dean en Guusje

Ons nieuwe buurjongetje heet… Kane! De naam heeft alles wat veel ouders zoeken: kort, stoer, Engels maar niet onuitspreekbaar en met een kans dat je zoon net zo’n ster wordt als Dinand Woesthoff, ofwel zanger van de band Kane.

Betekenis

De meeste ouders kijken eerst naar het ‘gevoel’ bij een naam en daarna pas naar de daadwerkelijke betekenis en context. Kane, op zijn Nederlands Kaïn, was in het Oude Testament de naam van de oudste zoon van Adam en Eva. Hij bracht zijn broer Abel om het leven door hem met een steen op het hoofd te slaan. In het Hebreeuws is de letterlijke betekenis van kaïn ‘speer’, figuurlijk is het ‘wrevelig, nors, boosaardig mens’. Niet echt een gezellige naam dus.

Kane in Nederland

Niet toevallig komt de naam Kane, ook wel gespeld als Kayne, Caine, Cain, Kaine, Cane, Kayn, Cayne of Cayn, pas sinds eind jaren ’90 regelmatig voor in Nederland. Voor die tijd werden er ook wel jongens Kane genoemd, maar het ging om een enkeling per jaar, wellicht geinspireerd door Charles Foster Kane (de hoofdpersoon in de film Citizen Kane). Of misschien zijn die jongens vernoemd naar de gelijknamige hoofdpersoon in een fantasyreeks van Karl Edward Wagner?

Feit is dat het eerste album van de Nederlandse band Kane in 2000 de hitparades veroverde en er sindsdien niet meer uit weg is geweest. In 1998 werden 10 jongens Kane genoemd, in 2000 waren het er 68 en op het hoogtepunt in 2003 zelfs 81. Inmiddels zijn het er rond de 60 per jaar.

Dinand en Kane

Nederland kreeg pas iets later door dat de zanger van de band Dinand heet, maar toen steeg ook de populariteit van die naam als een speer. In 1998 werden 8 jongens Dinand genoemd; in 2005 maar liefst 146! In 2009 waren het er naar schatting nog ‘maar’ 73.

Dean

Dinand Woesthoff heet – oh desillusie – eigenlijk Marco. Voluit: Marco Frank Ferdinand. Maar niet alleen Dinands eigen roepnaam, ook die van zijn oudste zoontje Dean wordt tegenwoordig vaak gegeven.

Dean was al sinds begin jaren negentig redelijk populair, maar bleef zo rond de 50 jongens per jaar ‘steken’. Toen Dean Woesthoff in juni 2003 werd geboren, kreeg de naam een enorme boost. In 2003 werden er 63 jongens met die naam geboren; een jaar later waren het er al 153. In 2008, toen iedereen de naam kende van andere peuters op de creche, kwam het tot een hoogtepunt met 264 nieuwe Deans.

Guusje

Dean was overigens niet de enige 2003-naam. Zijn moeder, Guusje Nederhorst (voluit: Barbara Augustine), hoorde vanaf 1992 tot de vaste cast van de soap Goede Tijden Slechte Tijden. In de jaren daarop steeg de populariteit van de blonde ‘girl next door’ en daarmee haar roepnaam.

Maar pas met haar dood, amper een half jaar na de geboorte van Dean, pikt het grote publiek de naam Guusje op. Twee jaar later worden er drie keer zoveel meisjes met die naam geboren als voor haar overlijden. In 2008 worden er maar liefst 203 Guusjes geboren en Guusje staat daarmee voor het eerst in de top 100 van meisjesnamen.

Guusje en Dean

Dean staat op plaats 75 in de top 100 van jongensnamen, maar Kane (plaats 517 in 2009) en Dinand (plaats 266 in 2009) redden dat niet.

Amerikaanse hockeynamen: Seraphina en Asher

Mijn leidraad voor namen die in de toekomst populair zullen worden is de zaterdageditie van NRC Handelsblad, waarin rijke Nederlanders de geboorte van hun al dan niet adellijk nageslacht aankondigen.

Tegenwoordig vind je geen kleuterklas meer zonder een Feline, Sterre of Jente (daar is ze weer!); Tycho, Finn of Mees. Ik generaliseer natuurlijk, maar degenen die nieuwe, aansprekende namen het eerst geven, wonen relatief vaak in Laren, Amsterdam-Zuid of Wassenaar.

(Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen die de regel bevestigen. Kijk maar naar de plotselinge opkomst van Jayden, die geheel zonder de hulp van oud geld werd gerealiseerd.)

Als de massa deze namen oppikt, raken de pioniers er weer op uitgekeken, en komen er weer nieuwe namen in beeld.

In Amerika zie ik een soortgelijke trend, afgaande op een artikel van namengoeroe Pamela Redmond Satran. Er zijn maar een paar namen die in alle klassen populair blijven: klassieke namen als Ava, Ella, Emma en Sophia; Michael, Noah en William.

Zij concludeert dat veel ouders teleurgesteld zijn als blijkt dat hun geweldig unieke naamvondst ineens ook populair blijkt bij andere ouders. Niet dat zo’n naam per se in de top 1.000 hoeft te staan, maar in hun sociale kring zijn er ineens wel meerdere meisjes die Maisie heten, of jongens genaamd Auden. Dan was een standaard Emily of Ethan misschien ineens de enige op de priveschool geweest.

Gelukkig geeft Redmond Satran ons een kijkje achter de schermen: wie weet of er nog iets voor aspirant Gooische Meisjes tussen zit.

Welke namen waren de eerste twee maanden van 2010 het meest in trek bij de Amerikaanse elite?

  1. Charlotte
  2. Seraphina
  3. Olivia
  4. Elizabeth
  5. Lucy
  6. Isla
  7. Violet
  8. Sophia
  9. Alice
  10. Maisie
  11. Ava
  12. Scarlett
  13. Laura
  14. Caroline
  15. Grace
  16. Claire
  17. Lily
  18. Amelia
  19. Imogen
  20. Harper
  21. Ella
  22. Matilda
  23. Stella
  24. Jane
  25. Emma
  1. Henry
  2. Finn
  3. Oliver
  4. James
  5. Asher
  6. Jack
  7. Jasper
  8. Max
  9. Kai
  10. Atticus
  11. Liam
  12. Jude
  13. Felix
  14. Owen
  15. Quinn
  16. Noah
  17. Michael
  18. Milo
  19. Sawyer
  20. Phineas
  21. William
  22. Harper
  23. Leo
  24. Auden
  25. Silas

Mijn eerste indruk is dat veel van de meisjesnamen hier onbruikbaar zijn. Seraphina, Violet (die Affleck-Garner familie doet het goed), Isla en Imogen zijn niet goed uit te spreken. Charlotte, Olivia, Sophia, Laura en Emma zijn al erg populair. Elizabeth, Caroline, Amelia en Matilda zijn te ouderwets. Alice, Maisie, Scarlett, Grace, Harper en Jane zijn voor veel mensen op of over het randje van ordi. Maar Lucy, Ava, Claire, Lily, Ella en Stella hebben potentie.

Bij de jongens ook wat namen die al te populair zijn: Finn, Jasper, Max, Kai, Noah en vernoemingsnaam Henry. Verschillende namen worden hier als ‘Amerikaans’ gezien en zullen daarom niet snel hockeynamen worden: Liam, Jude, Quinn, Michael, Sawyer, William, Harper, Auden. Atticus en Phineas zijn te aanstellerig. Maar een (verdere) groei van Oliver, James, Asher, Jack, Felix, Owen, Milo, Leo en Silas: ja, dat zit er dik in.

Bente, Jente: teveel te?

Op het Namenprikbord vroeg iemand zich af ze haar dochter Jente zou kunnen noemen, of dat die meisjesnaam nu veel te populair aan het worden is. Het gebruikelijke antwoord is dan Ik ken niemand die zo heet, dus nee hoor, gewoon doen. Maar is Jente inderdaad een klassieke naam in plaats van een modenaam?

Jente is inderdaad een klassieke naam, maar dan wel voor jongens. Het is een weinig gebruikte afleiding van de naam Johannes. Enkele tientallen jongens per jaar worden zo genoemd, de meeste van hen overigens in de afgelopen paar jaar.

De meisjesnaam Jente kwam tot de jaren tachtig niet voor in Nederland en is pas sinds eind jaren negentig echt in opkomst. Het zou dus goed kunnen dat je niemand kent die zo heet: de meeste Jentes hebben nog geen eigen Hyvespagina en zitten pas net op school.

Een klassieke meisjesnaam zoals Anna of Laura is Jente in elk geval niet. Het is eigenlijk niet eens een ‘echte’ voornaam: het betekent ‘meisje’ in het Noors, maar is dat waarom ouders voor die naam kiezen, of komt die betekenis gewoon mooi uit? De afgelopen jaren raakten ouders gek op wel meer korte namen die op -nte eindigen : Bente, Jente, Lente, Jinthe, Ninthe.

Dus helaas voor alle ouders die denken origineel uit de hoek te komen met Jente: daarvoor zijn ze twintig jaar te laat. Maar als je dan toch kiest voor een naam die op -nte eindigt, is Jente of Jenthe (115 meisjes in 2009) een originelere keus dan Bente of Benthe (416 keer).

Voor wie een echt alternatief zoekt: Quinte en Minthe zijn nog redelijk onontdekt. Net als Hente, Nente en Binte. Maar het lijkt me vrij waarschijnlijk dat dat zo blijft.

Kylian, een zoete naam

Kylian bier van Heineken (1993)Voor kerst kregen we een boek over het honderdjarig bestaan van Manhattan: New York Nieuw-Amsterdam. Een van de eerste verpachters van het gebied was de Nederlander Kiliaen van Rensselaer (1585-1643).

Het was voor het eerst dat ik deze naam aantrof bij een volwassene. Heineken introduceerde namelijk in 1993 Kylian, een zoet bier dat inspeelde op de Ierlandliefde die toen heerste. Ierse pubs, Ierse bands: allemaal typisch jaren ’90.

De marketingafdeling kon niet weten dat hun biernaam zo’n impact zou hebben: tussen 1994 en 2003 werden bij elkaar ruim 800 jongens geboren die Kylian (50 procent), Kilian (30 procent), Killian (15 procent), Kyllian (4 procent) of Cillian (1 procent) heten. Ter vergelijking: tussen 1984 en 1993 waren dat er maar 200. En de decennia daarvoor zo goed als nul.

Die eerste 200 kinderen zijn van voor het Kylianbier, maar hebben misschien ouders die veel van ballet houden? De Tsjechische choreograaf Jiří Kylián werkt vanaf eind jaren zeventig in Nederland en kan daarmee de inspiratie geweest zijn.

De jongensnaam Kylian is inmiddels over zijn hoogtepunt heen: met zo’n 35 geboortes per jaar zijn we terug op het niveau van 1990.

Die eerste beroemde Kylian in de Nederlandse geschiedenis is van geen enkele betekenis in de namenstatistieken. Kiliaan, Kylion en Kyliaen bestaan allemaal en er zijn zelfs een paar in 1995 geboren meisjes die zichzelf Kylian noemen, maar niemand heet meer Kiliaen.

Het is niet helemaal helder wat de betekenis is van de van oorsprong Keltische naam Cillian, maar wel dat de vormen Kiel en Kilianus in Nederland heel oude namen zijn. En Kilaen dus ook, zelfs al is iedereen die voorouder inmiddels vergeten.

Nu ik weet dat de naam een ‘echte’ historie heeft in Nederland en dus niet alleen een modenaam is, vind ik hem meteen een stuk leuker. Jammer alleen dat ik altijd kill kill kill lees, maar dat zit misschien alleen in mijn hoofd?