In een oude Flair (nr. 37, 2010) staan interviews met vier vrouwen die hun roepnaam hebben veranderd. Een paar highlights.
Gilda werd Jill: Je zegt Djilda, maar ik werd óf Kilda genoemd, óf Gilda met een harde G. Vriendinnen noemden me al Jill, wat ze dan wel schreven als ‘Gil’. Alleen mijn ouders kunnen nog niet definitief overstappen. Logisch ook, aangezien zij ooit voor Gilda hebben gekozen.
Katja werd Prema Devi: Ik ben een moderne monnik en Prima Devi is mijn Ishaya-naam. Deze naam geeft de essentie van mijn ziel weer. Goede vrienden noemen me Prema Devi maar mijn ouders blijven Katja zeggen.
Glenda Batta werd Glennis Grace: Na de Soundmixshow in 1994 heette ik nog éventjes Glenda, maar samen met mijn management besloot ik dat de naam Glenda niet zo ‘artiestwaardig’ was. Als Glennis ben ik vrijer, meer extravert en straal ik op het podium. Voor [mijn vrienden] ben ik Glenda.
Marchien werd Anke: Van iemand met een aparte naam vorm je toch een andere indruk dan van iemand die Annet of Linda heet. En als kinderen of volwassenen mijn naam niet verkeerd uitspraken, dan schreven hem wel verkeerd. Veel vrienden weten niet eens dat mijn naam ooit Marchien was.
B’Elanna Torres (dubbel n) uit Star Trek (foto: Wikipedia)
Bij rechtspraak.nl vond ik een aantal voorbeelden van mensen die de afgelopen jaren hun voornaam hebben veranderd. Als een rechter positief oordeelt is dat omdat de gekozen namen ‘niet ongepast’ zijn en de aangevoerde gronden ‘voldoende zwaarwegend’.
1. Ongewenste verbintenis met een geloof (2006)
Ton werkt in een bejaardenhuis, waar door zijn officiële voornamen Antonius Maria steeds wordt aangenomen dat hij het katholieke geloof aanhangt. Dat is echter allang niet meer het geval, integendeel. Hij wil daarom zijn voornaam wijzigen in zijn roepnaam: Ton. De rechter ziet in dat de namen een te grote inbreuk zijn op zijn privéleven en laat Ton’s voornamen veranderen.
2. Vernoeming naar een geliefd familielid (2005)
Michiel Théodore wordt in 1995 geboren en zijn ouders krijgen spijt dat ze hem niet hebben vernoemd naar Urbain Alphons Marie, zijn grootvader aan moederzijde. Het is voor hen heel belangrijk die link alsnog te leggen en Michiel krijgt van de rechter zijn derde voornaam: Urbain.
3. Of naar meerdere familieleden (2002)
Kleine Sophie had bij haar geboorte al Sophie Jeanne Pauline moeten heten, maar daar stak een grootvader op dat moment een stokje voor. Nu die blijkbaar uit beeld is, verzoekt Sophie’s moeder om haar enige kind alsnog ook de namen van haar moeder (Jeanne) en nicht (Pauline) te geven. De rechter gaat daarin mee, mede omdat aangegeven wordt dat Sophie gewoon Sophie genoemd zal blijven worden.
4. Geslachtswijziging en afrekening met het verleden (2010)
Sommigen zijn na een keer nog niet tevreden. Zo is daar Jan, die in 1992 – na een geslachtsoperatie en een eerste voornaamwijziging – als Tatjana door het leven gaat. Zeventien jaar later gaat ze nogmaals naar de rechtbank, met het verzoek Joëlle als tweede voornaam toe te voegen. Uiteindelijk kan ze aantonen waarom die toevoeging zo belangrijk voor haar is en krijgt gelijk.
5. Te weinig voornamen (2006)
Rolf wil graag twee extra voornamen, mede aangezien hij bij zijn Utrechtse studentenvereniging wordt geplaagd om zijn enkele voornaam. Een van die namen moet Dudock worden, een verwijzing naar een “voor hem en zijn moeder belangrijk historisch persoon” (Leonard Corneille Dudok). De rechter oordeelt dat zijn moeder hem dan meteen bij zijn geboorte Rolf Dudock Maurits had moeten noemen en geeft geen toestemming.
6. Nare betekenis (2006)
De Turkse Döndü vertelt vervelende reacties te krijgen in haar familie- en kennissenkring, aangezien haar naam zoveel betekent als ’terugkeren, omkeren’. Ze wil daarom voortaan Nergis heten, het Turkse woord voor de bloemennaam ‘narcis’. Het “belang dat het rechtsverkeer heeft bij een zo hoog mogelijke mate van consistentie” weegt voor de rechter echter zwaarder dan de negatieve reacties van de Turkse omgeving van de vrouw.
7. Net als zijn opa, vader en broers (2006)
Alle mannen in de familie van de 3-jarige Floris Theodoor dragen de voornaam Ragstat, maar bij hem ging er bij de geboorteaangifte iets mis. Geoordeeld wordt dat het kind nog jong genoeg is om geen last van te hebben van ineens een extra voornaam en dat hij uiteindelijk zelfs “gediend [is] met eenheid van voornamen binnen het gezin.” En zo wordt Floris Theodoor toch nog Floris Theodoor Ragstat.
8. Klaar met Marokkaanse roots (2007)
Toen Hakima in 1991 werd geboren, waren haar ouders het nog eens over haar Marokkaanse voornaam. Sinds Hakima’s Arabische familie haar benadert met huwelijksarrangementen en ze haar naam eigenlijk niet meer zo mooi vindt, zou ze liever Kim heten, net als op school. Haar Nederlandse moeder staat daar helemaal achter, haar Marokkaanse vader niet, want die is bang dat ze daarmee haar banden met zijn thuisland verliest. Ook de rechter is niet overtuigd van de noodzaak en oordeelt dat de roepnaam Kim geen officieel tintje hoeft te krijgen.
9. Na 64 jaar in verzet (2009)
Ik schreef al eerder over Jeanne d’Arc, die uiteindelijk haar naam mocht dragen.
10. Geen meisjesnaam meer (2007)
Een Indonesisch-Nederlandse man moet dankzij zijn oorspronkelijke inschrijving in Indonesië door het leven als Justine. Dit levert een hoop verwarring op, omdat men altijd een vrouw verwacht. Hij staat nu dus ingeschreven als Justin.
11. Twee wijzigingen (2002)
De Indiase Vivian, door haar Nederlanders ouders Vivian Priya genoemd, werd in 1980 geadopteerd. Omdat ze eigenlijk te oud was voor adoptie, vervalsten haar Indiase verzorgers haar geboortedatum en voornaam, zodat ze toch naar Europa kon. Vivian Priya wil graag vastgesteld hebben dat ze in 1969 is geboren, in plaats van in 1972. En ook dat haar geboortenaam niet Vivian was, maar Maria Victoria. Dat verzoek wordt in hoger beroep toegewezen.
12. Een belediging voor Turken (2002)
Ali gaat minstens twee keer per jaar golfen in Turkije, waar ze merkt dat mensen niet gecharmeerd zijn van haar voornaam. In Turkije kent men de naam vooral als schoonzoon en neef van de profeet Mohamed en niet als vrouwennaam. Ze zou daarom liever Adeline heten. De rechter is niet onder de indruk van haar ontberingen bij de Turkse douane en wijst haar verzoek af.
13. The Final Frontier (2007)
In 2005 wordt B’Elana geboren in een gezin van ‘Trekkies’: fans van de science fiction serie Star Trek. De andere kinderen hebben ook namen uit die serie, maar met haar naam gaat de Rotterdamse ambtenaar van de burgerlijke stand niet akkoord. Hij schrijft het meisje in als Belana, omdat hij denkt dat Nederlandse kinderen (in tegenstelling tot kinderen uit buitenlandse gezinnen) geen naam met een apostrof erin mogen krijgen. Het hof “acht de naam niet onwelvoeglijk en is van oordeel dat deze evenmin tot onevenredige problemen zal leiden bij de deelname aan het maatschappelijk en/of economische verkeer.” B’Elana it is.
Nieuw! Naamswijzigingen 2010-2012
14. Een onschuldige retronaam (2012)
Ali (een andere Ali, zie item 12, kreeg het in 2002 niet voor elkaar!).
15. Ga niet langs start (2012)
Een Hongaars-Nederlandse gevangene vreest dat zijn (in Nederland) zeldzame voornaam na vrijlating zal blijven leiden tot confrontaties met zijn strafblad, omdat hij op internet makkelijk te traceren is. Hij heeft pech: de rechtbank vindt dat hij met zijn verleden zal moeten leren leven.
16. Geen koorknaap (2012)
De familie van een in 1952 geboren man hoopt dat hij priester zal worden en geeft hem vier zeer katholieke doopnamen mee. De rechtbank oordeelt positief op zijn verzoek: de man heeft geen verbintenis meer met het geloof en wil graag één niet-katholieke naam dragen.
17. Liever niet zeldzaam (2012)
Een Turkse vader en Nederlandse moeder geven hun zoon halverwege de jaren negentig een Turkse voornaam, die ‘zeldzaam’ betekent en ook maar weinig voorkomt. De 17-jarige gebruikt omdat hij zich 100% Nederlands voelt al een tijd een andere naam op internet, waarmee hij niet langer gediscrimineerd voelt. Ender? Farid? of toch Nadir? mag van de rechter ook officieel zijn pseudoniem dragen.
18. Achtervolgingswaanzin? (2011)
Een vrouw, genaamd M., is bang dat haar identiteit onder meer door haar broer misbruikt wordt voor fraude. Ze wil daarom graag een naam die met een W begint toevoegen als tweede naam. De rechtbank begrijpt het gevoel van de vrouw, maar gaat er niet in mee, vooral omdat ze haar vermoedens niet hard kan maken. Ook wordt het vreemd gevonden dat de vrouw niet kan aantonen dat ze de naam W. ooit eerder heeft gebruikt, of er een bijzondere band mee heeft.
19. Doopceel gelicht (2010)
In 1945 wordt een pasgeboren meisje [A] [B] [C] gedoopt, maar de ambtenaar van de burgerlijke stand gaat op zijn beurt niet akkoord met naam [B]. De rechtbank oordeelt in 2010 dat als de vader vandaag de dag aan de balie zou verschijnen om zijn dochter aan te geven, er geen probleem zou zijn met naam [B]. De vrouw mag 65 jaar later alsnog [A] [B] [C] heten:
Gelet hierop en op de overige stukken in het dossier, is naar het oordeel van het hof genoegzaam gebleken dat “[X]” in Nederland geen bestaande geslachtsnaam is. Het hof slaat in dit verband tevens acht op het feit dat in de periode waarin de historische figuur [A] [X] leefde (…), geslachtsnamen nog niet gebruikelijk waren.
Ik ben heel benieuwd wie de historische figuur [A] [X] was, die blijkbaar enkel met zijn twee voornamen door het leven ging!
20. (H)ex-schoonmoeder (2010)
Toen alles nog koek en ei was, vernoemden ouders hun dochtertje naar oma. Nadat de vader al snel na de geboorte het huis had verlaten, stond het de moeder steeds meer tegen dat de namen van haar kind haar herinnerden aan haar ex-schoonfamilie. De rechtbank oordeelt echter dat het verwijderen van de betreffende namen van de geboorteakte eigenlijk alleen bedoeld is om de banden met de vader van het inmiddels 7-jarige kind definitief door te snijden. Het staat de moeder vrij om de niet-officiële roepnaam te blijven gebruiken, maar de officiële namen blijven ongewijzigd.
21. Nederlands, of toch Kosovaars? (2010)
Een Kosovaarse man en een Nederlandse vrouw geven hun zoontje in 2006 een Nederlandse naam, omdat zijn toekomst in dit land ligt. Tegen de tijd dat de ouders gescheiden zijn, ergert de vader zich steeds meer aan de niet-islamitische voornaam van zijn zoon. Hij claimt dat hij niet wist dat het kind officieel een Nederlandse naam had gekregen. De rechtbank gaat daar niet in mee en laat het jongetje zijn huidige naam houden.
22. Trauma in Egypte (2011)
In 1996 en 1998 kregen een Egyptische man en Nederlandse vrouw twee kinderen, die een traumatische jeugd beleefden. Hun islamitische voornamen gebruiken ze allang niet meer op school en in clubs, omdat die hen herinneren aan die nare tijd. Hun verzoek hun nieuwe namen officieel te maken, wordt ingewilligd.
23. Lost in translation (2012)
Een Ivoriaanse vrouw en Liberiaanse man komen in 2010 gezamenlijk hun nog ongeboren kind erkennen bij de gemeente. Daarbij denken ze te begrijpen dat hun kind maar één voornaam mag krijgen. Pas ruim na de geboorte realiseren ze zich dat ze best de twéé gewenste voornamen hadden mogen geven. De rechtbank neemt geen besluit, omdat er óók nog onduidelijkheid bestaat over de gegeven achternaam.
24. Ik ben ben (2012)
Een in 2011 geboren Gronings jongetje krijgt ‘ben’ als een van zijn voornamen. De ambtenaar van de burgerlijke stand realiseert zich pas later dat ‘ben’ in het Arabisch ‘zoon van’ betekent – de volgnamen van het kind zijn ook nog eens de namen van zijn vader en grootvader. In dit verband is ‘ben’ een voorvoegsel, dat in combinatie met een geslachtsnaam niet is toegestaan als voornaam [EvN: bijvoorbeeld: ‘van Leeuwen’ mogen niet als voornamen]. De ouders betogen dat Ben een hele normale Nederlandse voornaam is en dat nergens staat dat je een naam met een hoofdletter moet schrijven. De rechtbank gaat met de ouders mee: er is geen strijd met enig wetsartikel. Kleine ben mag ben blijven heten. NB: er zijn nog 41 andere jongetjes die ben als volgnaam dragen.
25. Mohamed zonder achternaam (2011)
Een Somalische moeder krijgt in 2010 een zoon met een (met iemand anders) getrouwde man. Omdat Somaliërs geen achternamen hebben, krijgt het kind alleen een voornaam: Mohammed. Zijn moeder wil ten eerste graag dat de naam van haar zoon alsnog als Mohamed-met-een-m wordt veranderd. Daarnaast wil ze onder meer de achternaam van de vader als voornaam toevoegen. Dat is op zich mogelijk, omdat deze achternaam ook als voornaam gebruikelijk is. Er is echter een complicatie. Als de getrouwde vader alsnog scheidt van zijn vrouw en met de Somalische moeder trouwt, kan hij zijn achternaam niet meer aan zijn zoon geven. Het is niet bekend welke naam of namen het kind uiteindelijk heeft gekregen.
Nieuw! Naamswijzigingen 2013
26. Nederlandse Dienaar van God (december 2013)
Een Marokkaans stel geeft hun zoon een Arabische voornaam die ‘dienaar van God’ betekent en gebruikt die naam ook consequent. Zijn officiële (Arabische) voornaam wijkt daar echter iets van af. Om zijn vader, die al jaren van zijn moeder gescheiden is, te eren, wil hij zijn voornaam wijzigen in de Nederlandse naam ‘Dienaar van God’ en als dat niet mag, in ‘Dienaar-van-God’. De rechter oordeelt dat de man weliswaar aantoonbaar psychisch lijdt onder zijn verkeerd gespelde voornaam, maar dat dat geen reden is om de naam te wijzigen in het in Nederland mogelijk aanstootgevende ‘Dienaar van God’.
27. Verplicht religieus (januari 2014)
Een in 1972 geboren atheïstische Limburger wil graag af van zijn serie katholieke doopnamen en gewoon één voornaam dragen. In eerste instantie wees de rechter dat verzoek af, maar in hoger beroep kreeg de man alsnog zijn gewenste niet-religieuze voornaam, waarbij de andere namen werden geschrapt.
28. Ik ben geen makelaar en ook geen vuilniszak (november 2013)
Een vrouw kreeg bij haar geboorte de voornaam Funda mee, maar is door haar ouders en anderen altijd anders genoemd. Ze “verkeert al jaren in met name Latijns-Amerikaanse kringen en wil zich in de toekomst met haar partner vestigen in de Dominicaanse Republiek.” Dan is het toch lastig Funda “in het Spaans een negatieve betekenis heeft, zoals ‘zak’, ‘vuilniszak’, alsmede ’tas’ en ‘sloop’. Ook ervaart zij de associatie met een makelaarssite als onplezierig.” In eerste instantie kan de vrouw haar roepnaam niet als officiële naam gaan gebruiken, maar in hoger beroep krijgt ze alsnog gelijk.
29. Klinkt hetzelfde, ander gevoel (februari 2013)
Een Nigeriaanse vrouw wil graag de voornamen van haar kind wijzigen. Omdat niet te achterhalen valt of een of een voornaamswijziging naar Nigeriaans recht mogelijk is, wordt het verzoek behandeld onder Nederlands recht. De vrouw kan niet aantonen dat ze andere namen aan de ambtenaar heeft opgegeven dan nu in de geboorteakte zijn opgenomen, of dat ze anders gespeld hadden moeten worden. Hierop oordeelt de rechtbank dat het kind geen hinder zal ondervinden van zijn bestaande voornamen, ook omdat “de gegeven namen in klank niet verschikken van de thans gewenste namen”. Het kind behoudt zijn bij de geboorte aangegeven voornamen.
Hoe kan ik mijn voornaam officieel laten wijzigen? Mijn man heeft de voornaam van mijn kind verkeerd gespeld bij de aangifte, kan dat nog worden aangepast? Die vragen worden regelmatig gesteld.
De rijksoverheid heeft een overzicht van de mogelijkheden geplaatst op wat vroeger Postbus 51 heette. Laten we bij het begin beginnen: je kunt je kind vrijwel elke naam geven die je leuk vindt. Hem later wijzigen kan in principe ook, maar makkelijk is het niet.
Wat is toegestaan?
De ambtenaar van de burgerlijke stand zal bij de geboorteaangifte beoordelen over de naam ‘gepast’ is. Dat betekent grofweg: geen schuttingtaal of andere woorden waarvan het kind last kan hebben en geen achternamen die niet óók als voornaam in gebruik zijn.
De ene ambtenaar is echter niet de andere: er lopen tientallen Nederlanders rond met achter-voornamen als Jansen en Bos. En of Mao, Swastika (hakenkruis) en het recente Mayhem Eliza Chaos Kitty nou als ‘gepast’ moeten worden gezien?
Een fout in de spelling
Slimme aanstaande moeders stoppen in hun ziekenhuistas vast een briefje met de namen die aan de baby zullen worden gegeven. In de verwarrende dagen na de geboorte hebben sommige vaders namelijk nogal eens moeite met het zich allemaal te herinneren als ze bij het loket in het stadhuis staan.
Dat leidt tot een Robbin die Robin had moeten heten, of een Brain in plaats van Brian; vergeten tweede en derde voornamen; of een Esmeé: “Hoezo verkeerd aangegeven? Er stáát toch een streepje?”
Een andere roepnaam
Veel mensen hebben een periode in hun leven waarin ze graag een andere voornaam zouden willen hebben. Wie heeft er op de middelbare school niet gedroomd van iets meer exotisch dan Linda of Sanne, of van iets minder tuttigs dan Emma (ja echt) of Maartje?
De meesten zijn echter uiteindelijk tevreden met de naam die door hun ouders is gekozen, of ze kiezen naast de officiële voornamen op hun geboortebewijs alsnog een andere roepnaam voor in het dagelijks leven. Scholen, werkgevers – iedereen is ingericht op een Jan die eigenlijk Johannes heet.
Zo zal het doorgaans geen probleem zijn als je officieel Tessa heet en op je nieuwe werk graag Lisa genoemd wil worden. Dat is dan ook de makkelijkste (en goedkoopste) manier om van voornaam te veranderen: kondig het gewoon aan en luister niet meer naar je oude naam.
Je officiële voornaam wijzigen
Maar wat als deze Lisa nou ook geen bankafschriften meer wil ontvangen ten name van T. de Vries, maar die op de mat wil zien vallen als L. de Vries? Dan zal ze naar de rechter moeten stappen.
Helaas zal Tess-Lisa daar wel wat uit te leggen hebben. Tijdens de geboorteaangifte kunnen eventuele wijzigingen nog doorgevoerd worden, maar na die tijd heb je een advocaat nodig om met je naar de rechtbank te gaan. Daar wordt dan een verzoekschrift tot voornaamswijziging ingediend.
Je kunt daarin vragen om een geheel nieuwe voornaam, maar ook om een of meerdere voornamen toe te voegen of juist te schrappen. De rechter beslist of je verzoek kan worden gehonoreerd.
In het verleden hebben mensen bijvoorbeeld een nieuwe naam gekregen omdat men slechte herinneringen heeft aan de geboortenaam, of omdat ze van sekse zijn veranderd. Maar zelfs als je je naam ‘lelijk’ vindt, of als deze niet meer past bij je huidige geloofsovertuiging, kun je een nieuwe naam krijgen.
Voorbeelden
Een aantal Nederlanders heeft de afgelopen jaren geprobeerd zijn of haar naam officieel te wijzigen: soms lukt, dat soms niet. Zondag kun je op Voornamelijk de verhalen lezen van dertien mensen die hun naam “te katholiek” vonden, alsnog wilden vernoemen naar oma, of wier naam in het buitenland héél anders wordt gezien dan hier.
Zou jij zelf overwegen om je voornaam officieel te wijzigen? Of ken je mensen die dat hebben gedaan?
De gemeente Etterbeek wil geen Belgique als tweede naam (foto: David Edgar op Wikipedia)
In de Brusselse deelgemeente Etterbeek wonen ’s lands meest chauvinistische ouders. Een tijdje geleden wilden ouders er hun kind Cramique (krentenmik) noemen, naar het streekgerecht. Onlangs werd er de kleine Belgique geboren, waarvan de Belgische burgerlijke stand ook al geen voorstander bleek.
Gaël en Lydwine de Sauvage (gesproken over beeldende namen!) moeten hun dochter, die voluit Laure-Line Belgique Marie Espérance Félicité Emmanuel heet, waarschijnlijk een andere naam gaan geven.
Schepen Françoise Bertieaux legt uit waarom de tweede naam geen Belgique mag zijn: “Bij een eerste lezing zou Belgique kunnen worden geïnterpreteerd als de familienaam, wat verwarring zou kunnen teweeg brengen met het patroniem van de koninklijke familie.” De naam mag wél gegeven worden als deze verderop in de namenrij wordt geplaatst.
In Nederland komt de naam Belgique (of België) niet voor, maar er zijn wel een paar kinderen die Belgiye heten. Alleen is dat een Turkse naam en geen verwijzing naar onze zuiderburen.
