Waarom Marjan Berk haar oudste zoon Peter noemde

Marjan Berk noemde oudste zoon Peter
Marjan Berk noemde oudste zoon Peter
Afbeelding: Margriet 24 (2013)

In de serie Waarom mijn kind zo heet vandaag het verhaal van Margriet-columniste Marjan Berk, die haar oudste zoon in 1955 Peter noemde.

Marjan Berk vertelt in Margriet 24 van 2013 (blz. 83) over haar onverwachte zwangerschap in 1955, toen ze als net-afgestudeerd verpleegkundige vers op de toneelschool was begonnen.

Marjan Berk: romantisch!

“Tijdens de zwangerschap kreeg ik van een kennis een enorme stapel Margrieten. Ik kende het blad alleen van naam. Gretig dook ik eropaf, vooral op het vervolgverhaal, een romantische geschiedenis, waarin het personage van een buitengewoon knappe jonge dokter mij zéér aansprak. Deze held heette Peter.

Nadat ik al die oude Margrieten had doorgespit en het vervolgverhaal helemaal had gespeld, was ik zo gecharmeerd van de jonge medische held dat ik besloot mijn eerste kind, wanneer het een jongen zou zijn, ook maar Peter te noemen.

Geen gedoe met familienamen, gewoon de naam mij op dat moment in mijn leven het allermeeste aansprak. En dan moest er nog een tweede naam bij, want als je achternaam ‘Berk’ is, staat het een beetje kaal om alleen een ‘P’ voor je naam te hebben. Zo werd het ‘Peter Michiel’.”

1 op de 20 heette Peter

Prachtig verhaal, maar heel uniek was Marjan Berk natuurlijk niet met een jaren vijftig Peter (wel met jaren zeventignaam Michiel overigens).

In 1955 werd zeker 1 op de 20 jongens Peter, Petrus of Pieter genoemd (zie deze afbeelding), waarbij die laatste twee ook vaker wel dan niet Peter zullen hebben geheten. In de jaren vijftig kwamen er elke dag rond de 35 ter wereld.

Populariteit jongensnaam Peter
Populariteit jongensnaam Peter in % (afbeelding: Meertens Instituut)

Mooi hoe dat werkt in het hoofd van aanstaande ouders. Een schrijver van een vervolgverhaal in een veelgelezen tijdschrift noemt de hoofdpersoon Peter (omdat dat een op dat moment populaire jongensnaam is en dus lekker klinkt).

Zo’n naam was ook al elders opgedoken, zoals bij de babybroertjes van de buurkinderen, waarmee zo’n naam ‘vers en toch vertrouwd’ gaat klinken en er in rap tempo nog meer kinderen bijkomen met zo’n modenaam.

Ja dat is Peter

Hoe het afliep met Peter? In 1960 brengt het Nederlandse meisjeskoor Sweet Sixteen nog de hitsingle Ja dat is Peter uit, maar vanaf 1965 is het snel gedaan met de enorme populariteit van de naam. Terwijl in 1955 nog bijna 6.300 jongens (5,5 procent) Peter, Petrus of Pieter werden genoemd, waren dat er in 2012 (bij een iets lager aantal geboorten) nog maar 280 (0,3 procent). Het gros daarvan (230 stuks) was nog een Pieter ook.

PS De B-kant van de single Ja dat is Peter was… Peter Koelewijns tweede single Marijke (qua naam natuurlijk de perfecte Peter-tegenhanger!)

100 Ouderwetse jongensnamen

En dan ook nog honderd vooroorlogse jongensnamen.

Wat zijn jullie al dan niet herontdekte favorieten?

  1. Abe
  2. Adriaan
  3. Alexander
  4. Aloys
  5. Alphons
  6. Andries
  7. Antonie
  8. Arend
  9. Arie
  10. Arnold
  11. Arthur
  12. August
  13. Bastiaan
  14. Berend
  15. Bertus
  16. Carel
  17. Caspar
  18. Charles
  19. Christiaan
  20. Christof
  21. Coenraad
  22. Corneel
  23. Daniël
  24. David
  25. Duco
  26. Eduard
  27. Emile
  28. Eugène
  29. Felix
  30. Franciscus
  31. Frederik
  32. Freek
  33. Frits
  34. Geert
  35. George
  36. Gerard
  37. Gijs
  38. Gosse
  39. Harm
  40. Harry
  41. Hendrik
  42. Henri
  43. Jaap
  44. Jacob
  45. Jan
  46. Jarig
  47. Jelle
  48. Jelte
  49. Jochem
  50. Johan
  51. Johannes
  52. Jonas
  53. Jules
  54. Julius
  55. Jurriën
  56. Kees
  57. Koos
  58. Krijn
  59. Leen
  60. Leon
  61. Levinus
  62. Lodewijk
  63. Louis
  64. Marinus
  65. Marius
  66. Mathias
  67. Maurits
  68. Max
  69. Meindert
  70. Melle
  71. Menno
  72. Michiel
  73. Nicolaas
  74. Okke
  75. Onno
  76. Oscar
  77. Otto
  78. Philip
  79. Pieter
  80. Reinhard
  81. Reinier
  82. Roelof
  83. Roemer
  84. Rudolf
  85. Sef
  86. Siep
  87. Simon
  88. Sjoerd
  89. Sjors
  90. Taeke
  91. Teun
  92. Theodoor
  93. Tjalling
  94. Toon
  95. Victor
  96. Vincent
  97. Walter
  98. Wiebe
  99. Wieger
  100. Willem

Voornamen van burgemeesters zijn niet echt top

ketting‘Topman’ (en dat kan ook een vrouw zijn) is het beroep met de hoogste status, aldus de lezers van Intermediair. Nu kun je daar met enige fantasie ook de topman van de gemeente onder scharen: de burgemeester.

Ik hoopte op wat goede hockeynamen, maar helaas zou het net zo goed een overzicht van het seniorenelftal van een willekeurige voetbalclub kunnen zijn. Die dan allemaal met een Marianne getrouwd zijn, want dat is de enige vrouwennaam in de top 20.

Maar liefst 20 van de 418 burgemeesters heten Jan, aangevuld met een serie Arnoud-Jan, Gert-Jan, Jan-Pieter, Jan-Willem etc. Ook de rest van de top 20 is slaapverwekkend, dus daar maak ik verder geen woorden aan vuil.

Meest voorkomende burgemeestersnamen 

  1. Jan
  2. Hans
  3. Bert
  4. Henk
  5. Peter
  6. Frank, Franc
  7. Marianne, Marian, Marjan
  8. Wim
  9. Harry, Harrie
  10. Jos
  11. Paul
  12. Frans
  13. Koos, Coos
  14. Pieter
  15. Rob
  16. Eric, Erik
  17. Han
  18. Jaap
  19. Kees
  20. Piet
  21. Willem

Opvallende burgemeestersnamen

Verderop in de lijst staan nog wel wat verrassingen. Wat te denken van burgemeester Boy uit Bladel? Zijn voorletters zijn weliswaar A.H.J.M., maar je kunt dus burgemeester worden als je als 50-plusser ‘jongen’ genoemd wordt.

En ook als Sicko (‘zieke geest’ in het Engels) en Wiert (weird is ‘raar’ in het Engels) kun je het ver schoppen, namelijk tot respectievelijk burgemeester van Assen en Ermelo.

Tot slot wat inspirerende (of niet direct in het ‘burgemeestershokje’ passende) namen. Zit er nog iets tussen voor jullie?

Vrouwen 

  1. Aleid (Aleid Wolfsen is een man)
  2. Amy
  3. Emme
  4. Hélène
  5. Inez
  6. Joan
  7. Loes
  8. Machteld
  9. Reinie
  10. Trix
Mannen 

  • Aucke
  • Bearn
  • Clemens
  • Coert
  • Dieudonné
  • Driek
  • Don
  • Hein
  • Jon
  • Klaas
  • Leo
  • Melis
  • Mervyn
  • Milo
  • Nol
  • Onno
  • Servaas
  • Sjraar
  • Tjeerd
  • Toon

Rembrandt en andere dt namen

Rembrandt van Rijn
Rembrandt van Rijn (afbeelding: Barfoos op Wikipedia)

Als mensen niet zeker weten of een werkwoordsvorm op een -d of een -t eindigt, kiezen ze voor de zekerheid maar voor -dt. Meer is beter, en het staat een beetje chique, die twee letters achter elkaar.

Bij sommige voornamen hebben ouders een soortgelijk dilemma: is het nou Reinoud, Reinout of toch maar Reinoudt? Niet dat ik weet hoe het ‘hoort’ maar ik kan wel vertellen welke vorm het gebruikelijkst is.

Wie een snelle regel wil: ‘Als je het niet zeker weet, zet een -d op het eind.’ Het overgrote deel van namen die in Nederland eindigen op -dt, is in de -d vorm veel populairder.

  • Allard
  • Arnoud (Arnout is ook zeer gebruikelijk)
  • Bernd
  • Bernhard
  • Brand
  • Eckhard (Eckhardt is bijna net zo gebruikelijk)
  • Engelhard
  • Everhard
  • Gerbrand
  • Gerhard
  • Hilbrand
  • Hildebrand
  • Hillebrand
  • IJsbrand
  • Leonhard
  • Meinhard
  • Reinhard (Reinhart en Reinhardt komen ook regelmatig voor)
  • Roeland (Roelant is ook gebruikelijk)
  • Sybrand
  • Ysbrand

Er zijn een paar uitzonderingen, waarbij niet de -d, maar de -t vorm het meest in trek is:

  • Aarnout (Aarnoud komt ook veel voor)
  • Aernout
  • Arnt (Arnd is bijna net zo gebruikelijk)
  • Bent
  • Ewout (Ewoud is bijna net zo gebruikelijk)
  • Reijndert
  • Reinout (Reinoud is bijna net zo gebruikelijk)

De enige Nederlandse naam waarbij de spelling met -dt de voorkeur heeft, is Rembrandt. Maar zonder Rembrandt Harmenszoon van Rijn was het anno 2011 gewoon Rembrand geweest, vermoed ik. Of was de naam, net als al die andere oude Germaanse namen, zo goed als uitgestorven geweest.

Iris en Keano zijn de verliezers van 2010

Liam en Keano Pfaff
Liam en Keano Pfaff inspireerden nieuwe ouders (foto: Keano & Liam Pfaff Hyves)

Wat hebben Iris, Kim, Renske en Mike, Kevin, Martijn met elkaar gemeen? Ze waren allemaal superpopulair, maar horen inmiddels bij de snelst uit de mode rakende namen van dit jaar.

De verliezers zijn enerzijds klassiekers die iedereen nu beu begint te raken en anderzijds ex-modenamen die echt over hun top heen zijn.

De verliezers van 2010 moesten minstens aan deze vage eisen voldoen:

  • Er moest een duidelijke daling zijn tussen 2008 en 2009 (minstens 25 procent minder kinderen met die naam);
  • Het moesten ingeburgerde namen zijn (een daling van 10 naar 2 kinderen is relatief groot, maar het gaat in totaal maar om weinig kinderen).

Bij de jongens raakt Keano wat uit de gratie. In 2008 keken nog 337 ouders zwijmelend naar de verrichtingen van de familie Pfaff; in 2009 waren dat er nog maar 227. Maar de namen die meer dan halveerden in aantal waren de Arabische namen Marouane en Anass, oudgediende Boudewijn en Joran, die in zijn val het gelijksoortige Jorik meenam.

De 50 snelst dalende jongensnamen van 2010

  1. Achraf
  2. Amine
  3. Anass
  4. Armin
  5. Arne
  6. Axel
  7. Ayman
  8. Boudewijn
  9. Bradley
  10. Brian
  11. Chiel
  12. Damian
  13. Denzel
  14. Dinand
  15. Dries
  16. Ian
  17. Ilias
  18. Ivar
  19. Jamie
  20. Jari
  21. Jarno
  22. Jeffrey
  23. Jente
  24. Jonas
  25. Jop
  26. Joran
  27. Jordi
  28. Jorik
  29. Karsten
  30. Keano
  31. Kenji
  32. Kevin
  33. Kian
  34. Louis
  35. Marouane
  36. Martijn
  37. Mert
  38. Mike
  39. Mitchel
  40. Nino
  41. Ole
  42. Renzo
  43. Tarik
  44. Teunis
  45. Thimo
  46. Viggo
  47. Vincent
  48. Yassine
  49. Yassir
  50. Youri

Bij de meisjes verloor Iris de meeste naamgenoten (517 meisjes in 2008, 397 in 2009). Namen die praktisch halveerden in populariteit waren Grace, Estelle, Nine, Yentl en Youssra. Opmerkelijk is dat Yousra het juist heel goed deed (zie: de modenamen van 2010).

De 50 snelst dalende meisjesnamen van 2010

  1. Alicia
  2. Caitlin
  3. Carlijn
  4. Chayenne
  5. Cheyenne
  6. Christina
  7. Daantje
  8. Danique
  9. Dilara
  10. Estelle
  11. Faya
  12. Floortje
  13. Frédérique
  14. Gina
  15. Grace
  16. Gwen
  17. Helena
  18. Ilayda
  19. Irem
  20. Iris
  21. Josephine
  22. Kate
  23. Kim
  24. Lindsay
  25. Maaike
  26. Marie
  27. Marije
  28. Marissa
  29. Mette
  30. Mira
  31. Mirre
  32. Nada
  33. Nena
  34. Nicky
  35. Nine
  36. Noëlle
  37. Rebecca
  38. Renske
  39. Rose
  40. Ruby
  41. Selena
  42. Selin
  43. Shanaya
  44. Shania
  45. Siënna
  46. Silke
  47. Yasmina
  48. Yentl
  49. Youssra
  50. Zeynep