Tag: ouderwetse namen

Geplaatst op

Zit je op hockey? Dan heet je Fleur of Floris

hockeyveldHebben kinderen die hockey spelen kaknamen? Niet allemaal: ze heten ook gewoon Britt of Daan. Maar relatief veel hockeyende tieners heten Fleur of Floris.

De moeder van een dochter in een van de jeugdteams van de Noordwijkse Hockey Club (inclusief spatie) stuurde mij een lijst met 468 A t/m F-speler(tje)s.

Opvallend is dat hockey (in Noordwijk) echt een meidensport is: 306 meisjes tegenover 162 jongens. Maar liefst 10 van de meisjes heten Fleur, maar daarmee zijn we er nog niet in bloemenland. Ik vond ook Floor (5 keer), Floortje (2 keer) en Flore (1 keer).

Top 14 van hockeynamen voor meisjes in Noordwijk
(ieder minstens 4 keer) 

  1. Fleur
  2. Isabelle, Isabel
  3. Roos, Rose
  4. Emma
  5. Fabienne, Fabiënne
  6. Floor
  7. Bo
  8. Britt
  9. Charlotte
  10. Eline
  11. Eva
  12. Kim
  13. Merel
  14. Nikki

Bij de jongens zie ik behoorlijk wat namen die ook onder niet-hockeyers populair zijn of waren: Daan, Joost, Mathijs, Max, Ruben, Stijn en Thijs. Floris, David en Sjoerd zijn ook namen die vaak voorkomen, maar niet in alle lagen van de bevolking.

Top 10 van hockeynamen voor jongens in Noordwijk
(ieder minstens 3 keer) 

  1. Daan
  2. Floris
  3. David
  4. Joost
  5. Mathijs, Matthijs
  6. Max
  7. Ruben
  8. Sjoerd
  9. Stijn
  10. Thijs

Hockeynaaminspiratie

Die meest voorkomende namen kennen we nu wel, leuker is het om de bijzondere namen uit de lijst te bekijken. Bij de meisjes is het een mooie mix van Frans klinkende namen als Cornelie, Ernestine en Philine; koosnamen als Coosje, Ditte en Puck en stoere namen als Ines, Jet en Nova.

25 bijzondere hockeynamen voor meisjes

  1. Annelore
  2. Babette
  3. Catheline
  4. Claire
  5. Coosje
  6. Cornelie
  7. Ditte
  8. Elenore
  9. Ernestine
  10. Eva-Louise
  11. Felice
  12. Flore
  13. Ines
  14. Jente
  15. Jet
  16. June
  17. Keetje
  18. Noortje
  19. Nova
  20. Phebe
  21. Philine
  22. Pippa
  23. Puck
  24. Rosalie
  25. Veerle

Bij de jongens zijn het lange en nogal ouderwetse namen als Barteld, Guillaume, Jildert en Lodewijk, tegenover recente vondsten als Dex en Florian.

Er staan vooral veel Nederlandse klassiekers in het rijtje: Duco, Friso, Jerre, Jurre, Lex, Maarten, Noud, Pelle, Pieter, Roelof, Tjeerd, Wessel, Wisse en Zeger.

25 bijzondere hockeynamen voor jongens

  1. Barteld
  2. Dex
  3. Duco
  4. Elias
  5. Florian
  6. Friso
  7. Guillaume
  8. Jerre
  9. Jildert
  10. Jonas
  11. Jurre
  12. Lex
  13. Lodewijk
  14. Maarten
  15. Noud
  16. Oscar
  17. Pelle
  18. Pieter
  19. Roelof
  20. Sebastian
  21. Tjeerd
  22. Walter
  23. Wessel
  24. Wisse
  25. Zeger

Zit er iets voor jullie tussen?

Geplaatst op

Stien en Ocker: nieuwe retronamen

Eline VereEergisteren zagen we al dat Jan en Marijke de meest voorkomende namen waren onder gymnasiasten die in de Tweede Wereldoorlog in Scheveningen geboren werden. Waren er ook meer bijzondere (maar wel bruikbare) namen?

Als je Fiene, Gijs en andere standaard retronamen een beetje zat bent, is het altijd aardig om eens te kijken hoe mensen meer dan een halve eeuw geleden écht werden genoemd.

Bij de meisjes waren in de jaren ’40 allerlei verkleinnamen als Cathy, Cootje, Ditty, Jeltje, Josje en Winnie in de mode.

Ook korte namen komen voorbij – niet omdat ze zo hip waren, maar gewoon omdat dat Ina, Lia, Nel en Stien nou eenmaal makkelijke roepnamen zijn bij lange doopnamen als Catharina, Cornelia en Christina.

Sommige dames droegen echter namen die je zo uit Eline Vere ziet komen (of uit de zaterdageditie van de NRC): Agnes, Aleid, Edith, Elfride, Erica, Francine, Louise, Madeleine, Olga, Reina, Therese, Willemijn.

  • Agnes
  • Aleid
  • Anje
  • Arda
  • Barbara
  • Cathy
  • Christi
  • Cootje
  • Dia
  • Ditty
  • Dolly
  • Edith
  • Elfride
  • Elisabeth
  • Ella
  • Ellen
  • Elza
  • Erica
  • Esy
  • Fieneke
  • Florine
  • Francine
  • Gonda
  • Heleen
  • Helene
  • Ina
  • Inge
  • Irene
  • Jane
  • Jeltje
  • Jopie
  • Josje
  • Juul
  • Klaartje
  • Lia
  • Lidy
  • Lily
  • Linnet
  • Lita
  • Loes
  • Louise
  • Lucie
  • Madeleine
  • Margit
  • Miep
  • Mildrid
  • Mirty
  • Nel
  • Olga
  • Paula
  • Paule
  • Pukki
  • Reina
  • Reke
  • Riet
  • Ruth
  • Simone
  • Stien
  • Strid
  • Therese
  • Toosje
  • Truus
  • Willemijn
  • Winnie

Ook bij de mannen is het een mooie mengeling tussen degelijke roepnamen als Ben, Cees, Flip, Jaap, Jos, Koos, Pier, Roel, Rolf, Wil en Haagsche Chique als Baruch, Eduard, Julius, Louis, Ocker, Walter.

Verdienen ook Allard, Emiel, Felix (die gaat al hard!), Freek en Onno een terugkeer in de lijstjes van 2011?

  • Allard
  • Baruch
  • Ben
  • Bouke
  • Caesar
  • Carel
  • Cees
  • Chiem
  • Coen
  • Djien
  • Eduard
  • Emiel
  • Felix
  • Flip
  • Freek
  • Govert
  • Gunnar
  • Hein
  • Heinz
  • Jaap
  • Jiri
  • Jos
  • Julius
  • Jurjen
  • Koos
  • Leen
  • Leno
  • Leo
  • Lo
  • Loek
  • Lon
  • Louis
  • Ludo
  • Michiel
  • Nic
  • Ocker
  • Onno
  • Paul
  • Phil
  • Philip
  • Pier
  • Pieter
  • Renxx
  • Rien
  • Rinus
  • Roel
  • Rolf
  • Roni
  • Sjoerd
  • Vic
  • Walter
  • Wil
  • Wolter
  • Wout
Geplaatst op

Gepensioneerden uit Scheveningen heten Jan en Marijke

Prinses Irene, plus Beatrix en Margriet in 1944
Prinses Irene (midden) met haar zussen Beatrix en Margriet in 1944 (foto: Wikipedia)

In de oorlogsjaren werden ieder jaar duizenden kinderen Johannes of Maria genoemd, maar in Scheveningen heetten ze in het dagelijks leven Jan en Marijke.

Van lezeres Wieneke kreeg ik een lijst met zo’n 750 oud-leerlingen van het voormalige Johan de Wittlyceum in Scheveningen, dankjewel!

De oud-HBS’ers zijn voor het overgrote deel geboren tussen 1940 en 1947 en zijn nu dus ruim 70 jaar oud.

Tegenwoordig zijn er meer meisjes die vwo doen dan jongens, maar dat was in de jaren ’40 nog niet het geval. Zo’n tweederde van de namen op de lijst is van jongens, de rest van meisjes. Het is natuurlijk geen volledig overzicht van alle namen in Scheveningen, maar het geeft een aardig beeld.

Aanvulling 15 januari 2012 van lezer Willem Ment den Heijer: De betreffende school stond weliswaar op de grens van Scheveningen, maar werd (ook) goed bezocht door leerlingen uit de rest van de stad, die vaak modernere voornamen droegen dan oorspronkelijke Scheveningers. 

Jan en Hans

Maar liefst 31 van de 450 jongens heten Jan en nog eens 25 noemen zich Hans. Samen met een handvol Jan-nogeennaams, Johns, Johnny’s en Jopen heeft zeker 1 op de 7 jongens een van Johannes afgeleide voornaam.

De top 20 van roepnamen in de jaren ’40 in Den Haag ziet er vertrouwd uit. Als in: die namen hebben we eerder gehoord bij vaders, ooms en buurmannen. Natuurlijk heten ze eigenlijk Willem (Wim), Hendrik (Henk) en Cornelis (Kees), maar hun roepnamen zijn minstens zo interessant.

Meest voorkomende jongensnamen in Scheveningen (circa 1945)

  1. Jan
  2. Hans
  3. Wim
  4. Peter
  5. Rob
  6. Frans
  7. Henk
  8. Dick
  9. Eddy, Eddi
  10. Erik, Eric, Erick
  11. Kees
  12. Bert
  13. Gerard, Gérard
  14. Leo
  15. Paul
  16. Wouter
  17. Bob
  18. Harry, Harrie
  19. Nico
  20. Rudi, Rudy
  21. Ton

Marijke en Yvonne

De meisjeslijst is ook bijzonder, vooral omdat de meeste namen nauwelijks gegeven werden als officiële voornaam en dus niet in de statistieken terug te vinden zijn. Zo is Marijke Maria, Ineke is Catharina of Hendrina, Lenie, Ellen en Ellie zijn Helena.

Toch zie je ook hier de ‘nieuwe tijd’ van na de oorlog al zijn intrede doen: Yvonne, Sylvia, Ingrid, Renée en Yolanda werden pas in de jaren ’60 megapopulair, maar op dit Haagse lyceum waren blijkbaar al wat pionierende ouders.

Meest voorkomende meisjesnamen in Scheveningen (circa 1945)

  1. Marijke
  2. Yvonne
  3. Ineke
  4. Lenie, Leny
  5. Carla
  6. Ellen
  7. Ellie, Elly
  8. Hetty
  9. Sylvia
  10. Tineke
  11. Anneke
  12. Els
  13. Ingrid
  14. Irene
  15. Renee, Renée
  16. Yolanda

Irene

Een opmerkelijke naam in dit rijtje is Irene. Prinses Irene werd in de zomer van 1939 geboren, vlak voordat de Tweede Wereldoorlog in Nederland uitbrak. In de jaren daarvoor werden enkele tientallen meisjes per jaar zo genoemd, maar in de oorlogsjaren en met name in bevrijdingsjaar 1945 werden er ineens honderden Irene’s geboren. In dat jaar werd 1 op de 50 meisjes Irene genoemd (eerste of tweede naam) en kregen zelfs 28 jongens Irene als tweede voornaam.

Ik pleit voor een Irene wederopbloei. Het is niet alleen de naam van die bekende prinses, maar heeft ook nog eens een prachtige betekenis: (godin van de) vrede. Irene daalt al jaren in populariteit – in 2010 waren het er nog maar 30. Grijp je kans: dit is die klassieke meisjesnaam à la Emma of Sophie die iedereen kent, maar niemand (meer) gebruikt.

Geplaatst op

De echte familie Von Trapp

Familie Von Trapp in The Sound of Music (foto: Twentieth Century Fox via Wikipedia)

Tijdens deze lentedagen is ‘ie vast weer overal te zien: The Sound of Music. Wie zwijmelt er niet keer op keer weg bij de romance tussen Maria en de strenge Kapitein Von Trapp?

Zeven moederloze kinderen hebben een nanny nodig en voordat Maria voorgoed het klooster ingaat, neemt zij die taak op zich. Ze zingen vrolijke liedjes, totdat ze aan het naziregime ontsnappen door in ganzenpas de Zwitserse bergen in te trekken.

Twee Maria’s

In werkelijkheid was moeder Agathe Whitehead al in 1922 overleden aan roodvonk en kwam Maria (in 1926) enkel in huis om de zieke oudste dochter – ook Maria genaamd – te onderwijzen. Nu liet ze er geen gras over groeien: een jaar later waren Maria en haar baas getrouwd, waarna ze samen nog eens drie kinderen kregen.

Omdat het voor de film lastig was als er twee Maria’s zouden zijn, kreeg dochter Maria de filmnaam Louisa. Daarna besloten de (Amerikaanse) filmmakers waarschijnlijk dat ze net zo goed alle degelijke kindernamen konden vervangen door wat frivolere exemplaren.

Film & Werkelijkheid

Namen van de kinderen in de film (vermoedelijk geboortejaar):

  1. Liesl (1921)
  2. Friedrich (1924)
  3. Louisa (1925)
  4. Kurt (1927)
  5. Brigitta (1929)
  6. Marta (1931)
  7. Gretl (1933)

Niet alleen de namen werden gewijzigd, ook werden de kinderen een stuk jonger gemaakt. De oudste kinderen waren al dik in de twintig toen de familie naar Amerika vertrok. Niet via Zwitserland overigens (ruim 300 kilometer lopen vanuit Salzburg), maar in eerste instantie gewoon per trein naar Italië, aangezien vader Von Trapp van geboorte Italiaan was.

In werkelijkheid (geboorte- en sterfjaar):

  1. Rupert (1911–1992)
  2. Agathe (1913)
  3. Maria (1914)
  4. Werner (1915)
  5. Hedwig (1917-1972)
  6. Johanna (1919-1994)
  7. Martina (1921-1952)
  8. Rosmarie (1928, tweede huwelijk)
  9. Eleonore (1931, tweede huwelijk)
  10. Johannes (1939, tweede huwelijk, in Amerika geboren)

Hoe het daadwerkelijk afliep

(dit heeft niets met namen van doen, dus sla het rustig over)

Baron Georg Von Trapp raakte tijdens de crisis in de jaren dertig vrijwel al zijn bezittingen kwijt en het grote gezin moest geld verdienen als zanggezelschap. In 1938 vertrokken ze naar Amerika, maar zelfs tijdens de oorlog reisde de familie nog naar Europa om er optredens te geven.

Toen iedereen eenmaal een visum had om in Amerika te mogen blijven wonen, kocht de familie een boerderij in Vermont. The Trapp Family Lodge wordt nog altijd door de jongste Von Trapp, Johannes, beheerd.

Vader Von Trapp stierf al in 1947 en is op het landgoed begraven; in 1987 volgde Maria. De kinderen waren toen allang gestopt met zingen. Ze werden dokter (Rupert), kleuterlerares (Agathe), missionaris in Nieuw-Guinea (Maria), boer (Werner) en huisvrouw (Johanna, Martina, Rosmarie en Eleonore). Alleen Hedwig bleef de Sound of Music trouw: zij werd muzieklerares.

Van de film is de familie niet rijk geworden: ze hadden de rechten voor twee films verkocht aan Duitse producers, die het verhaal doorverkochten aan een Amerikaanse filmmaatschappij. De familie had enige inspraak tijdens opnames van The Sound of Music en opmerkelijk genoeg zijn de echte Von Trapps en de acteurs die hen speelden altijd goede vrienden gebleven.

Degelijke namen

Ik vind van die zware Duitse namen wel mooi: Werner, Hedwig, Martina, Eleonore… Ben ik alleen?

Geplaatst op

Abraham en Sara waren de populairste Joodse voornamen

Sam en Moos

Collega Maarten van der Meer ging met de grove kam door In Memoriam en stelde een interessante lijst samen van de meest gebruikte voornamen onder Nederlandse Joden ten tijde van de Tweede Wereldoorlog.

Alle Sam en Moos moppen ten spijt waren dit niet de populairste namen; die eer ging naar Abraham en Sara (ook een bekende combinatie natuurlijk!).

Er waren in de eerste helft van de vorige eeuw maar weinig overeenkomsten te vinden tussen de Joodse namen en die van de Nederlandse bevolking als geheel. Alleen Jacob bij de mannen en Anna, Elisabeth, Grietje en Johanna bij de vrouwen komen in beide top-25’s voor, aldus Maarten.

Hedendaagse populariteit Joodse voornamen

Sommige namen zijn tegenwoordig (weer) populair, ook onder niet-Joden. Klassiekers als Alexander, Benjamin, David, Nathan, Samuel en Simon staan allemaal in de Nederlandse top 100; Levi (vroeger: Levie)** en Max zelfs in de top 20.

Net buiten top 100 vinden we Aron, Jacob, Maurits en Philip. Andere – deels typisch Joodse – namen zijn helemaal verdwenen: Abraham, Barend, Hartog, Isaac/Isaäc, Joseph, Louis, Marcus, Meijer, Mozes en Salomon.

De meisjesnamen uit de Joodse lijst hebben de tand des tijds deels goed doorstaan. Anna, Eva en Sara zijn mateloos populair, maar dat komt vooral door hun passendheid in de kort-kort-korttrend. Ook namen als Roos (was: Roosje) en Saar (was: Saartje) doen het daarom tegenwoordig goed.

Klassieke namen als Elisabeth, Johanna, Rosa en Sophia zijn ook nog altijd in de top 100 te vinden. Net daarbuiten vinden we nog Esther, Lea en Rebecca, maar alle andere namen zijn al sinds langere tijd (Alida, Bertha, Betje, Clara, Grietje, Henriette/Henriëtte, Leentje, Mietje) of kortere tijd (Judith, Marianne, Rachel) uit de toplijsten verdwenen.

Joodse baby’s anno 2011

Over de naamgeving onder Joods-Nederlandse baby’s anno 2011 is maar weinig bekend. Er wonen nog slechts een kleine 50.000 Joden in Nederland, die naar schatting tussen de 400 en 500 kinderen per jaar krijgen. Als iemand zijn licht kan laten schijnen over de naamgebruiken in deze groep: ik ben benieuwd naar je reactie!

** Dat geldt ook voor de wonderlijke transformatie van Levie naar Levi. In vrijwel alle vooroorlogse bronnen heten mannen Levie en niet Levi. Tegenwoordig heten alle nieuwgeborenen juist Levi. Nu hebben de meeste van die bijna 800 (in 2010) baby-Levi’s natuurlijk geen Joodse ouders, maar moeders die Amerikaanse series kijken en dus geen lee-vie maar een lie-vaai baren. Of vinden hedendaagse ouders Levie te vrouwelijk ogen?